یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

ید I

علائم کمبود ید

کمبود ید موجب کلاهش تولید تیروکسن و در نتیجه باعث تحریک بخش پیشین غده هیپوفیز به منظور تولید و ترشح مقدار بیشتری هومرمون محرک غده تیروئید (TSH) می گردد . در مواقع کمبود ید ، افزایش مقدار TSH باعث بزرگ شدن غده تیروئید می گردد که به گواتر معروف است . این عمل تلاشی برای افزایش سطح ترشحی فولیکول های تیروئید می باشد و در بافت شناسی افزایش اندازه و تعداد این فولیکول ها نشان داده شده است .

عدم فعالیت یا توقف عمل تیروئید توسط تیوراسیل و تیوریا در مرغان تخمگذار باعث توقف تخمگذاری و چاق شدن آنها می گردد ، همچنین سبب رشد شبکه مانند و غیر طبیعی پرها می شود . مصرف تیروکسین و یا کازئین یددار این اثرات را از بین می برد ، تولید تخم مرغ بحالت اول بر می گردد و کیفیت پوسته بهبود می یابد . مقدار ید موجود در تخم مرغ بشدن تحت تاثیر ید جیره است . کمبود ید در مرغان مادر منجر به کاهش ید در تخم مرغ ، کاهش جوجه درآوری و تعویق در جذب کیسه زرده می گردد .