بررسی تکمیلی جیره نویسی برپایه اسید آمینه قابل هضم

توضیحات

بازدید: 6269

قابلیت هضم حقیقی ایلئومی: مفهوم؛اندازه گیری و اطلاعات

عبارت (قابلیت هضم حقیقی ایلئومی) اسیدهای آمینه متضمن سه مفهوم اساسی در تغذیه دام است. وقتی یک ماده خوراکی یا خوراک کامل توسط حیوان مصرف می شود ؛اولین مالیاتی که به آن تحمیل می شود شامل موادی است که در دستگاه گوارش هضم نمی گردد و در نتیجه به صورت مدفوع از بدن خارج می گردد. این اثر را با عنوان (قابلیت هضم ظاهری) بین و به صورت زیر اندازه گیری می کنیم:

حداقل دو عامل بر روی اثربخشی روش اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری اسیدهای آمینه در زمینه برآورد نسبت جذب آنها موثر است.اول اینکه اسیدهای آمینه تنها در روده کوچک جذب می شوندو فعالیتهای میکروبی انتهای دستگاه گوارش یا سکوم؛پروفیل و مقدار اسیدهای آمینه ای را که از این مقطع عبور می کند تغییر می دهد.بنابراین برآورد جذب اسیدهای آمینه به روش اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری اشکال به هم می زند.برای برطرف کردن این اشکال می توان دفع اسیدهای آمینه را به جای اینکه در مدفوع بررسی کنیم؛در انتهای ایلئوم حیوان مورد اندازه گیری قراردهیم. برای اندازه گیری قابلیت هضم ایلئومی؛لازم است حیوان را جراحی کنیم تا بتوانیم قبل از خارج شدن مدفوع به صورت طبیعی؛در مقطع ایلئوم مواد هضمی را جمع آوری کنیم.در مرغ خانگی می توان از روش سکتومی(جراحی سکوم) به این مهم نایل آمد ولی در خوک با استفاده از عمل جراحی مسیر مستقیم ایلئوم به رکتوم را ایجاد می کنند تا مواد هضمی وارد روده بزرگ نشده و مستقیماً به خارج راه یابد.به این ترتیب قابلیت هضم ایلئومی مواد واسیدهای آمینه اندازه گیری می شود.

دومین عاملی که بر روی عدم صحت قابلیت هضم ظاهری تاثیر دارد این واقعیت است که تمامی اسیدهای آمینه که  به انتهای ایلئوم می رسند از منشاُ غذا نیستند و قسمتی از آن دارای منشا داخلی و مربوط به ترشح آنزیم های گوارشی و مخاط ها و سلول های فرسوده دیواره روده است که به خزانه اسیدهای آمینه وارد شده به ایلئوم افزوده   می شوند. این اسیدهای آمینه را (اسیدهای آمینه با منشاً داخلی) می نامند.در صورتی که بتوانیم این مقدار اسیدهای آمینه را در محاسبه قابلیت هضم ظاهری ایلئومی منظور کنیم؛آنگاه قابلیت هضم ظاهری به دست آمده منعکس کننده اسیدهای آمینه با منشاً خوراک است بنابراین به جای قابلیت هضم ظاهری ایلئومی از عبارت(قابلیت هضم حقیقی ایلئومی) استفاده می کنیم.قابلیت هضم حقیقی ایلئومی تحت تاثیر مقدار مصرف جیره نیست.

امتیازات استفاده از روش اسیدهای آمینه قابل هضم حقیقی ایلئومی

اسید آمینه قابل هضم حقیقی ایلئومی را متخصصین تغذیه به دو روش می توانند استفاده کنند و جیره نویسی خود را بهبود بخشند و از مزایای اقتصادی آن استفاده کنند. اسید آمینه قابل هضم در مقایسه با اسید آمینه کل ، این امکان را به متخصصین می دهد که به صورت هدفمندتری مواد خوراکی را ارزیابی کرده و برای تنظیم جیره بکار برند.بعلاوه استفاده از اسید آمینه قابل هضم آنها را قادر می سازدکه با استفاده از طیف وسیع تری از مواد خوراکی جیره مورد نیاز خود را فرموله کنند و به شیوه بهتری نیازهای غذایی دام مورد نظر را تاُمین کرده و حداقل قیمت را برای جیره محقق سازند.

استفاده ازاسید آمینه قابل هضم برای ارزیابی مواد خوراکی

با بررسی داد ه های مربوط به قابلیت هضم می توانیم برخی اطلاعات مهم را بدست آوریم.

به طور کلی متیونین دارای بیشترین قابلیت هضم است و بعد از آن لایزین قرار دارد و در حالیکه سیستین حداقل قابلیت هضم را نشان داده است. از نقطعه نظر میانگین قابلیت هضم،اغلب غلات (ذرت ،گندم و جو )دارای قابلیت هضم ثابت و نسبتاٌ بالایی (بیش از 80 درصد)برای هر سه اسیدآمینه مزبور هستند. قابلیت هضم کنجاله دانه های روغنی به شدت متغیر است و کمترین آن در کنجاله تخم پنبه و بیشترین آن در کنجاله سویای پر پروتئین بوده است  تغییر و تنوع موجود در کنجاله دانه های روغنی بر روی قابلیت هضم اسیدهای آمینه آن موثر است. کنجاله کلزای دو صفر (کانولا)در مقام مقایسه با کنجاله منداب یک صفر دارای قابلیت هضم اسید آمینه بیشتری بوده است.تکنیک های عمل آوری نیز بر روی قابلیت هضم اسیدهای آمینه تاُثیر می گذارند. کنجاله سویای پر پروتئین (46 تا 48 درصد)در مقایسه با کنجاله سویای کم پروتئین دارای قابلیت هضم اسیدآمینه کمتری بود و دلیل عمده آن، کاهش الیاف خام آن است. قابلیت هضم اسید آمینه های پودر گوشت و پودر ماهی و منابع حیوانی دیگر  به شدت متغیر و در پودر ماهی بیشترین  است. و به دنبال آن پودر گوشت و استخوان و کمترین آن در پودر هیدرولیز شده است.

این پارامتر آماری نشان دهنده این است که قابلیت  هضم اسیدهای آمینه منابع و بارهای مختلف یک ماده خوراکی تا چه حد ثابت و پایدار است.هرچه این ضریب کمتر باشد،قابلیت هضم اسیدهای آمینه آن ماده خوراکی ثابت تر است و لذا ارزش غذایی بیشتری دارد.دانه های غلات از نظر قابلیت هضم اسیدهای آمینه دارای ضریب تغییر پایین تری هستند(کمتر از 6 درصد)ودر مورد کنجاله دانه های روغنی این پارامتر متوسط است در حالی که در کنجاله تخم پنبه بیش از دیگران و به دنبال آن کنجاله کلزای یک صفر و کنجاله آفتابگردان است.کنجاله سویا دارای کمترین ضریب تغییر در میان کنجاله های روغنی است. پودر ماهی دارای ضریب تغییر قابل قبولی است.در حالی که پودر گوشت و استخوان و به ویژه پودر پر از نظر قابلیت هضم اسیدهای آمینه به شدت متغیر هستند و به همین دلیل ضریب تغییرهای مربوطه بالاتر است. در نتیجه وقتی این مواد در تغذیه استفاده می شود لازم است توجه خاصی به ارزیابی قابلیت هضم اسیدهای آمینه آن ها بشود  .اسیدهای آمینه قابل هضم همچنین متخصصین را قادر می سازد تا مواد خوراکی را به صورتی هدفمندتر و دقیق تر از اسیدهای آمینه کل مورد ارزیابی قرار دهند.

جیره نویسی بر اساس  اسید آمینه قابل هضم

در چند دهه گذشته به برکت توسعه و پیدایش کامپیوترهای شخصی، جیره نویسی در صنعت طیور که نخست بر پایه پروتئین خام و تنظیم آن در جیره انجام می شد،به تدریج بر پایه جیره های حداقل قیمت و به ویژه بر اساس اسید آمینه کل قرار گرفت.در مراحل بعدی،این صنعت به مفاهیم جدیدتری پرداخت تا جیره های تنظیمی مرغ ها را بازهم اقتصادی تر کند. به این منظور اطلاعات و مفاهیمی از قبیل قابلیت هضم مواد ،خوراک دهی دقیق،پروتئین ایده آل  و مدل سازی های مناسب بکار گرفته شد.تمامی این مفاهیم که به تدریج در صنعت طیور مطرح گردید،به سرعت جای خود را باز کرده و در سطح جهانی و به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار گرفت. نگاهی سطحی به این صنعت نشان میدهد که در روشهای مختلف مورد استفاده،از تاکتیک «گامبی»استفاده به عمل آمده است تا یک رژیم غذایی مناسب برای طیور فراهم گردد.در برخی نقاط دنیا،متخصصین تغذیه در تنظیم جیره ها،همچنان از مربع پیرسون استفاده می کنند. اغلب آنها جیره های غذایی را بر اساس پروتئین خام تنظیم می کنند. در کلاس های درسی تغذیه طیور در سطح دانشگاه ها ،در ابتدای ترم از روش های محاسبه دستی استفاده می شود تا در ادامه دوره که برای تنظیم جیره های غذایی پیچیذه تر بر اساس اسیدهای آمینه کل،اسیدهای آمینه قابل هضم و نسبت های پروتئین ایده آل از نرم افزارهای کامپیوتری استفاده می شود،دانشجویان آمادگی لازم را داشته باشند. با وجود اینکه صنعت پرورش طیور در تمامی کشورهای دنیا به استفاده از کامپیوتر در جیره نویسی طیور روی آورده اند، هنوز در سطح جهان استفاده از روشهای  فرمولاسیون پیشرفته به ندرت دیده می شود. در حال حاضر می توان جیره نویسی طیور را بر اساس اسیدهای آمینه قابل هضم انجام داد. در مبحث حاضر،ابتدا برخی آرگومان ها در زمینه حرکت به سمت روش های جدید و پیشرفته فرمولاسیون جیره طیور ارائه

میشود و سپس طرق مختلف آن بررسی می گرددو در نهایت به عوامل مؤثر در قابلیت هضم و چگونگی ایجاد داده های کامپیوتری در زمینه قابلیت هضم اسیدهای آمینه در مواد خوراکی مختلف اشاره می شود.

اغلب جیره هایی که بر اساس اسید آمینه کل فرموله شده اند دارای حاشیه اطمینان بالایی (در حدود 5 تا 10 درصد)هستند تا از این طریق بتوان تغییر و تنوعات موجود در میزان مواد مغذی  و عملکرد دام را به حداقل رساند.در نتیجه اثر جیره نویسی بر اساس اسیدهای آمینه کل  یا اسید آمینه قابل هضم بر عملکرد حیوان را در جیره های دارای کمبود اسیدهای آمینه و یا مواد خوراکی با قابلیت هضم کمتر را با سهولت بیشتری می توان نشان داد.

 وظیفه متخصصین تغذیه در بعد تجارتی آن،تأمین احتیاجات مواد مغذی دام مورد نظر از طریق انتخاب دقیق و مخلوط کردن مواد خوراکی مختلف در اقتصادی ترین حالت و در ضمن احترام به مبانی اخلاقی و زیست محیطی است.احتیاجات یک حیوان نه تنها بسته به پارامترهای بیولوژیکی از قبیل پتانسیل ژنتیکی،جنسیت و مرحله رشد و تولید مثل بلکه تابع پارامترهای عملکردی است که در حیوان مورد بررسی ملاحظه می شود.برای مثال می دانیم که برای حداکثر کردن عملکرد گوشت سینه در مقایسه با حداکثر کردن وزن بدن در جوجه های گوشتی احتیاج به متیونین بیشتری است.نیازهای مواد مغذی هر حیوان در شرایط محیطی مشخص اگرچه بسیار متغیر و پیچیده است ولی به اندازه کافی مورد مطالعه قرار گرفته و امروز کاملا" مستند است.چالش بزرگتر متخصصین تغذیه در ابعاد تجارتی،تأمین نیازهای غذایی یک حیوان از طریق جیره نویسی و مسئله ارزیابی ارزش غذایی واقعی مواد خوراکی مورد استفاده اوست می دانیم که تمامی مواد مغذی موجود در یک ماده خوراکی،در بدن حیوان قابل دسترس و قابل استفاده نیستند.از طرفی مواد مغذی هر ماده خوراکی که در بدن هضم،و متابولیزه شده و به مصرف نگهداری،رشد و تولید مثل حیوان برسند.مبین ارزش غذایی آن ماده خوراکی محسوبمی شوند.این بخش از ماده  خوراکی را«مواد مغذی قابل دسترس»و در مورد اسیدهای آمینه،اسیدهای  آمینه قابل دسترس» می نامند.قابلیت دسترس اسیدهای آمینه نه تنها در انواع مواد خوراکی متغیر است بلکه در بارهای مختلف و منابع مختلف تأمین هر ماده خوراکی نیز تغییر و تنوع زیادی نشان می دهد.به دلیل همین تنوع قابلیت دسترس اسیدهای آمینه در مواد خوراکی مختلف است که کل اسیدهای آمینه یک خوراک با یک ماده خوراکی برای تأمین مایحتاج مواد مغذی یک حیوان از اعتبار و اهمیت چندانی برخوردار نیست.در جیره نویسی از مقدار کل اسیدهای آمینه استفادهمی کنیم،مجبوریم به تکنیک های  خاصی از قبیل در نظر گرفتن حاشیه اطمینان و یا اعمال محدودیت های حداقل/حداکثر متوسل شویم تا استفاده از مواد خوراکی را که می دانیم از نظر ضریب قابلیت هضم اسیدهای آمینه دارای وضعیت  بدی هستند و تغییر و تنوع نشان می دهند محدود کنیم و یا حتی از خیر آنها بگذریم.

در بهترین حالت،متخصص تغذیه باید بتواند مواد خوراکی مورد استفاده را ارزیابی کند و با توجه به اسیدهای آمینه قابل دسترس آنها به جیره نویسی مبادرت نماید.قابلیت دسترس اسیدهای آمینه تابعی از هضم،جذب و قابلیت استفاده در سطح بدن هستند.می توان قابلیت استفاده اسیدهای آمینه را در «آزمایشات ارزیابی رشد »به دست آورد.

حال که استفاده از اسید آمینه کل دارای اشکال بوده و اسیدهای آمینه قابل دسترس را به شیوه  تکنیک نسبت شیب به زحمت می توان به دست آورد،آیا می توان از اسیدهای آمینه قابل هضم حقیقی در ایلئوم به عنوان روش جایگزین است

کاربرد اسید آمینه قابل هضم حقیقی در جیره  نویسی

قبل از اینکه بتوان اسیدهای آمینه قابل هضم را در جیره نویسی استفاده کرد لازم است سه نکته را مد نظر قرار داد.اولین مسئله افزایشی بودن ضرایب قابلیت هضم مواد خوراکی مختلف است که باید صحت آن نشان داده شود.   

علاوه بر آن لازم است جدول داده های مربوط به اسیدهای آمینه قابل هضم تمامی مواد خوراکی تنظیم شود و بر اساس آن جیره نویسی انجام شود.مورد آخر این که احتیاجات غذایی حیوان باید بر اساس اسید آمینه قابل هضم بیان گردد.

جیره نویسی بر اساس قابلیت هضم و صرفه جویی مالی

به ندرت است که متخصصین تغذیه به کسی در زمینه کیفیت پایین کار جیره نویسی که برخی افراد بکار می برند اشاره کنند.آنها پنهان نمی کنند که بسیاری از جیره نویسی ها به شیوه ناامیدکننده ای نیاز به کمک و اصلاح دارد.در حقیقت اغلب آنها حرفه خود را تا سطحی دنبال می کنند که عملکرد حیوان را به دنبال داشته باشد.دلیل واقعی توجه به روش های جدیدتر جیره نویسی تنها و تنها مسئله مالی و صرفه جویی اقتصادی آن است.تاٌمین مایحتاج جوجه ها و فراهم ساختن جیره مناسب برای حداکثر رشد آنهاکار آسانی است ولی در اغلب موارد مستلزم مصرف مواد مغذی بیش از اندازه مورد نیاز بوده و از طریق «مصرف زیاده»مواد مغذی،هدف حداکثر رشد جوجه ها تدارک می شود. این هدف با چه قیمتی به دست می آید؟

وقتی جنبه اقتصادی قضیه وارد معادله می شود،متوجه می شویم که مصرف  زیاده برای مرغدار گران تمام می شود. بنابراین تنها راه حل قضیه، استفاده از روش فرمولاسیون جیره به شیوه حداقل قیمت است،جیره های حداقل قیمت ضرورتا" کارآمدترین جیره ها از نظر هزینه نیستند.یک جیره ارزان که موجب کاهش عملکرد تولیدی جوجه ها شود،خیلی هم ارزان نیست. لازم است به مفهوم حداقل هزینه به ازای هر کیلوگرم افزایش وزن و بهتر از آن حداقل هزینه به ازای هر کیلوگرم گوشت قابل فروش مرغ ها توجه داشت.برای بدست آوردن کارایی بهینه هزینه خوراک لازم است تا حد ممکن به سمت نیازمندی حقیقی جوجه ها حرکت کرده و عملکرد جوجه را در شرایطی به دست آوریم که کمترین مقدار مواد مغذی زیاده مصرف شود.

یکی از روشهای اصلی تغذیه مرغ ها برای تاّمین نیازهای حقیقی آنها و اجتناب از مصرف مواد مغذی  زیاده ،استفاده از ارقام قابلیت هضم اسیدهای آمینه است. تعدادی از افراد طی سالیان،سؤال کرده و یا بیان  داشته اند که این روش چندان هم ارزشمند نیست و آنچه انجام می دهیم در واقع از نقطه نظر حیوان و از نقطه نظر اقتصادی حائز اهمیت  چندانی نیست. سؤال ما از این گونه افراد این است که چند نفر از آنها جیره جوجه ها را بر اساس انرژی خام یا فسفر کل تنظیم می کنند؟تردیدی نیست که در گذشته زمانی در جیره نویسی طیور از انرژی خام و فسفر کل استفاده میشده است.در حال حاضر این روش منسوخ شده است زیرا تمامی ما باور داریم که اندازه گیری قابلیت جذب انرژی و فسفر موجب افزایش دقت جیره نویسی و موجب صرفه جویی پولی قابل ملاحظه ای می گردد. همین استدلال در مورد فرمولاسیون بر اساس اسیدهای آمینه قابل هضم مطرح است و طبیعی است که قدم بعدی در زمینه تغذیه علمی طیور باشد.

اکنون سؤال این است که آیا استفاده  از این روش ارزش و اهمیت عملی دارد؟تغییر مسیر جیره نویسی به یک روش

جدید،مستلزم صرف انرژی و وقت کافی است تا کاربردعملی آن در حد مناسبی اجرایی شود  و در ضمن باید آزمایشاتی انجام شود که به طور دائم قابلیت هضم مواد مغذی مواد خوراکی  به روز در آید.برخی دیگر از جنبه های تغذیه دقیق شامل  افزایش هزینه های مدیریتی می باشد ابتدا توجه خود رابه روش جیره نویسی بر اساس اسیدهای آمینه قابل  هضم معطوف  می کنیم تا ببینیم چگونه این روش موجب صرفه جویی اقتصادی می شود. جیره نویسی بر اساس اسیدهای آمینه قابل هضم در بردارنده دو وجه مهم است؛ نخست نیازمندی دقیق پرنده را در نظر می گیرد و دوم اینکه قیمت صحیح مواد خوراکی بر اساس مواد مغذی قابل دسترس و قابل هضم انجام می گیرد.

جیره نویسی بر اساس مواد مغذی قابل هضم و توجه به نیازهای دقیق حیوان

روش اسید آمینه قابل هضم باعث می شود که نیازمندی حیوان خیلی دقیق تر بیان شود.این مسئله در آزمایشات متعدد که در زمینه محصولات جانبی به کار رفته و بر اساس اسید آمینه کل وقابل هضم فرموله شده،نشان داده شده است

هر چه فرآورده های جانبی بیشتر در جیره بکار رود،لایزین کمتری در جیره منظور می شود.این مسئله در صورت استفاده از جیره نویسی بر اساس اسید آمینه قابل هضم مرتفع می شود،  بنابراین مسئله فوق در زمانی که جیره نویسی بر اساس اسید آمینه قابل هضم انجام می شود،مشکل ساز نیست بااین همه وقتی جیره نویسی بر اساس قابل هضم انجام می شود لازم است مواد خوراکی با قابلیت هضم بالا در سطح بیشتری مورد استفاده قرار گیرد.

سودمندی جیره نویسی بر اساس قابلیت هضم در جیره های ذرت - سویا

برخی افراد گمان می برند که وقتی از ذرت و کنجاله سویا در جیره ای استفاده می شود ضرورتی به  استفاده از مفهوم اسیدهای آمینه قابل هضم نیست. البته قبلا "باید اذعان داشت که روش اسید آمینه قابل هضم بیشتر زمانی مهم است که از جیره های متنوع و پیچیده استفاده به عمل می آیدولی به نظر میرسد که حتی در جیره های ساده مبتنی بر ذرت و کنجاله سویا نیز این موضوع همچنان صحت و اعتبار خود را حفظ می کند.همان آرگومان مهمی که در بالا به عنوان آرگومان دقت در بالا به آن اشاره شد در این زمینه نیز نقش دارد.سؤال دیگر این است که چرا نباید مواد خوراکی متنوعی را به جیره وارد کرده و آن را ارزان نمود؟مطمئنا"تنظیم جیره بر اساس این دو ماده خوراکی مهم(ذرت و کنجاله سویا)منجر به ایجاد جیره های مناسبی خواهد شد ولی اگر کامپیوتر در زمان تنظیم جیره ها و متعادل کردن آنها دسترسی به مواد خوراکی مختلف و متنوع نداشته باشد،منافع حاصل از تنظیم جیره های حداقل قیمت در چنین شرایطی از بین میرود.

در مجموع دانستیم که استفاده از روش جیره نویسی بر اساس اسیدهای آمینه قابل هضم روش مفیدی است. جنبه منفی این روش آن است که باید تکنیک جیره نویسی به این روش را در کامپیوتر عملیاتی کنیم و ارزیابی اضافی در زمینه قابلیت هضم مواد خوراکی داشته باشیم.با این همه این تغییرات از نظر ارزش اقتصادی مهم است و بسیاری از کارخانجات دان سازی عملا" به استفاده از این روش مبادرت می کنند.اکنون به موضوعات بعدی می پردازیم؛تغییراتی که از نقطه نظر کامپیوتر باید ایجاد کرد،داده های مورد نیاز برای این منظور،ارزیابی هایی که باید انجام داده و عوامل و فاکتورهایی که بر روی قابلیت هضم مواد خوراکی مؤثر هستند.

عوامل مؤثر در قابلیت هضم اسیدهای آمینه

عوامل متعددی بر قابلیت هضم مواد خوراکی اثر دارند که می توان از نقطه نظر عوامل مربوط به پرنده و هم عوامل متعلق به مواد خوراکی به آنها اشاره کرد.ابتدا به عوامل ناشی از پرنده توجه می کنیم.سن،جنسیت،گونه و سویه پرنده و نیز دمای محیط،طول روده ،شرایط داخلی روده و سطح مصرف خوراک در اندازه گیری ارقام قابلیت هضم اثر عمیقی بر داده های بدست آمده دارد.در این زمینه ارقام متعددی در منابع ذکر شده است ولی به نظر می رسد که پرندگان خیلی جوان قادر به هضم مناسب مواد خوراکی در دستگاه گوارش خود نیستند مگر اینکه چند هفته از حیات  آنها گذشته باشد همچنین پرندگان مسن و پیر نیز ممکن است تأثیرات مشابهی روی ارقام قابلیت هضم داشته باشند.

عامل جیره ای  نیز بر داده های قابلیت هضم مؤثرند.نشان داده شده است که سطوح بالای چربی جیره به ویژه در جیره هایی که قابلیت هضم پایینی دارند،موجب افزایش ارقام به دست آمده قابلیت هضم مواد خوراکی می شود.الیاف بالای جیره موجب کاهش قابلیت هضم غذا می شود.تاکنون اطلاعات خاصی در زمینه تعادل مواد خوراکی مختلف در دستگاه گوارش مرغ ها در دسترس نیست.با وجود اینکه این عوامل بر روی قابلیت هضم اثر دارند ولی اغلب آنها از نقطه نظر عملی حائز اهمیت چندانی نیستند.قابلیت هضم مواد خوراکی ممکن است در دانه های غلات و همچنین مواد خوراکی فرایند شده ای از قبیل کنجاله سویا و امثال آن نیز وجود داشته باشد.مشکل زمانی بیشتر است که  به فراورده جانبی توجه شود که در آنها مقادیر متنوع چربی،خاکستر(ناشی از استخوان)،لاشه و امثال آن وجود دارد و یا روش های مختلف پخت بر آنها اعمال شده است.پخت زیاده از حد این فراورده های جانبی در برخی موارد منجر به تغییر جدی قابلیت هضم آنها می گردد.

آزمایش روی پودر ماهی نشان داد که قابلیت هضم نمونه های مختلف آن در روزهای مختلف  تغییرات قابل توجهی داشته است.دانه های فراوری شده غلات نیز در معرض تغییرات مشابهی هستندزیرا در آنها نیز درجات متفاوتی از پوسته ها به فراورده نهایی راه می یابد و موجب تغییر میزان الیاف آنها شده ودر نتیجه بر قابلیت هضم آنها تأثیر می گذارد.استدلال اساسی در این زمینه آن است که مصرف کننده فراورده جانبی کارخانجات مختلف باید همیشه مواد خوراکی خود را از تولید کننده خاصی فراهم کنند که فراورده های آنها در روزهای مختلف شباهت زیادی داشته و ترکیب پایداری از نظر مواد مغذی و قابلیت هضم آنها داشته باشند.