مطالب کاربردی جو در جیره نویسی طیور

توضیحات

بازدید: 5379

جو از نظر انرژی و پروتئین متوسط است و گرچه می توان در جیره طیور استفاده کرد ولی عمدتا" در جیره خوک بکار میرود.پرندگان جوان قادر به هضم کامل جو نیستند.دلیل آن بتاگلوکان جو است.میزان بتاگلوکان جو تابع واریته جو و نیز شرایط رشد گیاه است.میزان پروتئین جو حدود 11تا 12  درصد است ولی در برخی موارد حتی تا مرز 14 تا 16 درصد نیز گزارش شده است.این واریته های پر پروتئین از نظر میزان اسیدهای آمینه چندان تفاوتی نشان نمی دهند.میزان لایزین جو در محدوده 10 تا 14 درصد پروتئین خام است. انرژی قابل متابولیسم جو همبستگی مثبتی با وزن مخصوص و همبستگی منفی با میزان الیاف خام آن دارد.

جو دارای مقادیر اندکی از مهار کننده تریپسسین است.نحوه عمل این مهارکننده به این صورت است که اسید آمینه  آرژنین را جدا میکند.با این وجود مشکل اصلی جو همچنان میزان بتاگلوکان آن است.اغلب واریته های جو دارای 4 تا 7 درصد بتاگلوکان هستند.وجود شرایط رشد توام با خشکی و کم آبی  موجب تسریع در بلوغ جو شده و برداشت زود رس آن باعث می شود که میزان بتاگلوکان تا حد 12 تا 15 درصد افزایش یابد.همان گونه که در مورد گندم گفته شد،بتاگلوکان توسط پرندگان قابل هضم نیست و در نتیجه تولید مواد هضمی چسبنده میکند.افزایش چسبندگی این مواد موجب کاهش سرعت مخلوط شدن مواد هضمی با آنزیمهای هضمی میگردد ودر ضمن انتقال مواد مغذی به سمت سطوح جذبی روده را کاهش می دهد.

سرعت انتشار مواد در سطح پرزهای ریز روده تابع غلظت «لایه آب ساکن» است.افزایش غلظت این لایه آب خود تابع افزایش چسبندگی مواد هضمی موجود در کانال گوارش است.میزان  حرکت مواد هضمی به طور غیر مستقیم بر ضخامت لایه ساکن آب موثر بوده و در نتیجه بر سرعت جذب مواد مغذی تاثیر میگذارد.تاثیرات نامناسب بتاگلوکان عمدتا" بر روی مواد مغذی از قبیل چربی ها و ترکیبات قابل حل در چربی است.افزودن آنزیم های مصنوعی بتاگلوکاناز به جیره حاوی 15 تا 20 درصد جو بسیاری از این مشکلات را کاهش می دهد.مهم ترین علامت خارجی آن کاهش  رطوبت بستر است.

متاسفانه توصیف آنزیمهای خارجی را نمی توان به صورت استاندارد انجام داد.هیچیک از  انها از نظر واحد تاثیر خود استاندارد نشده اند و لذا آنزیمهای مختلف را به زحمت می توان بر اساس غلظت آنزیم مقایسه کرد.مطالعات اولیه نشان داده است که هر یک از این فرآورده های آنزیمی لازم است در سطح حداقل 120 واحد بتاگلوکناز در هر کیلوگرم جیره وجود داشته باشد.

به موازات مسن شدن پرندگان ،کارایی انزیم ها کاهش می یابد.مطالعات نشان داد که وقتی آنزیم ها در جیره پرندگان بالغ مورد استفاده قرار گرفت،  ارزش انرژی جیره به میزان اندکی افزایش یافت و در برخی موارد وقتی  که آنزیم در کنار جوی حاوی بتاگلوکان کم مصرف می شد حتی ارزش انرژی جیره کاهش نشان داد.در چنین مواردی افزودن آنزیم  در حقیقت موجب می شود که توازن نیتروژن پرندگان در طول سه روز اول آزمایشات توازنی،منفی شود.در پرندگان جوان نر ،کارآیی آنزیم بتاگلوکاناز به خوبی شناخته شده است و بسیاری از متخصصین تغذیه بر این باور هستند که استفاده از جو به  همراه آنزیم،ارزشی در حد استفاده از گندم دارد.نتایج به دست آمده را می توان برای ارزیابی اقتصادی  استفاده از آنزیم مورد استفاده قرار داد.درحالی که بتاگلوکان ها به عنوان یک مشکل در تغذیه پرندگان تلقی می شوند ولی به نظر میرسد دارای یک مزیت هم باشند.تغذیه آنها موجب  کاهش کلسترول خون پرندگان می شود و استفاده  از بتاگلوکاناز این اثر مثبت را خنثی میکند.نحوه اثر بتاگلوکان بر کاهش کلسترول عمدتا"به دلیل تاثیر آن بر جداسازی چربی ها و اسیدهای صفراوی در مواد هضمی است. همان گونه که قبلا"در مورد گندم ذکر شد،جو را می توان در مطالعات مصرف آزاد مواد خوراکی بکار برد.البته به دلیل ساختار خاص دانه جو و نوک های تیز آن،پرندگان تمایل چندانی به مصرف جو کامل ندارند.بوقلمون ها پس از سن 50 روزگی در مطالعات مصرف انتخابی ،به انتخاب جو کامل مبادرت کردند.

مشکلات بالقوه جو:

سطح انرژی متوسط جو یکی از عوامل محدودیت مصرف آن در جیره طیور است.بعلاوه سطح بتاگلوکان نیز به دلیل کاهش عملکرد طیور و افزایش رطوبت بستر مشکل ساز است.آنزیم های مصنوعی را می توان برای برطرف کردن اغلب این مشکلات مورد استفاده قرارداد.