فرآورده های جانبی گندم در جیره نویسی

توضیحات: بازدید: 5301

نرمه گندم،نیمدانه گندم،سبوس گندم،مواد بوجاری گندم

در جریان تمیز کردن گندم و سایر مراحل تولید آرد،تا حد 40 درصد وزنی گندم کاهش یافته و به صورت مواد جانبی کارخانجات آرد سازی در اختیار صنعت طیور قرار میگیرد. طبقه بندی و توصیف این فرآوردهای جانبی مشمول تغییر و تنوع بسیاری است.لازم است در زمان استفاده از محصولات جانبی گندم در جیره نویسی طیور در کشورهای مختلف احتیاط لازم به عمل آید.به طور سنتی سه محصول جانبی تحت عنوان سبوس گندم،نرمه گندم و نیمدانه گندم بکار می رفته است.سبوس به معنی پوشش خارجی دانه گندم است که دارای الیاف خام بالا بوده و به ندرت در تغذیه طیور استفاده می شود متاسفانه در بسیاری از کشورها به نیمدانه گندم،سبوس گندم گفته می شود.لازم است برای پی بردن دقیق به ماهیت این محصولات جانبی،میزان الیاف خام آنها اندازه گیری شود.مواد بسیار نرمی که در جریان جداکردن سبوس به دست می آیدنرمه گندم نام دارد.به موازات اینکه گندم از طریق یک سری آسیاب ها خرد می شود و اندازه ذرات آن کاهش می یابد،نیمدانه گندم تولید می شود.قسمت عمده گندم به صورت آرد از دستگاه بیرون می آید.نیمدانه گندم مهم ترین فرآورده جانبی استخراج آرد است.

در ایالات متحده آمریکا اغلب به مواد استخراجی بسیار نرم گندم قرمز ،اصطلاحا"«رد داگ»می گویند که شباهت زیادی به نرمه گندم دارد.در حال حاضر اغلب فرآورده های جانبی در آسیابهای آرد با هم مخلوط می شوند و به همه آنها )نرمه گندم( اطلاق می شود.تنها فرآورده جانبی دیگری که به مقدار قابل توجه تولید می شود،مواد بوجاری گندم است.همانگونه که از نام آن بر می آید،به موادی گفته می شود که در مراحل اولیه تمیز کردن و جداسازی گندم به دست می آید.اگر مواد بوجاری گندم عمدتا" شامل دانه های خرد شده گندم باشد،ارزش غذایی آنها تفاوت زیادی با گندم ندارد.

فرآورده های جانبی گندم از قبیل نرمه گندم ممکن است دارای سطح بالایی از آنزیم های طبیعی فیتاز باشند.وقتی بیش از 15 درصد نرمه گندم در جیره استفاده می شود،این آنزیم های داخلی ممکن است به مراتب بیشتر از سطح فیتاز تجاری باشد که به جیره های طیور اضافه می شود.به همین دلیل است که بر روی نتیجه نهایی آنها تاثیر جدی دارد.در صورتی که سطح فیتاز داخلی بالا باشد،نمی دانیم که آیا این آنزیم در سطح پیش معده یا روده کوچک مرغ ها به خوبی قابل استفاده هست یا نه.

نرمه گندم.نرمه گندم مهم ترین فرآورده جانبی صنایع آرد سازی است و از آنجا که شامل قسمت های مختلفی است لذا ارزش غذایی و انرژی آن ممکن است متغیر باشد.تفاوت عمده آن شامل میزان سبوس گندمی است که در آن وجود دارد.اگر نرمه گندم دارای بیش از 5 درصد الیاف خام باشد بدیهی است که دارای سبوس زیادی است.

در صورتی که مقدار الیاف خام نرمه گندم را به طور متوسط برابر 5 درصد فرض کنیم،مقدار انرژی قابل متابولیسم آن برابر 2370 کیلو کالری در کیلوگرم خواهد شد.البته در کارخانجات آرد سازی مقدار الیاف خام موجود در نرمه گندم به دست آمده بین 3 تا 10 درصد است و این نشان میدهد که انرژی آنها بین 1570 تا2700 کیلو کالری در کیلوگرم متغیر است.اندازه گیری میزان الیاف خام فراورده های جانبی صنایع آرد سازی از نظر برنامه های کنترل کیفی بسیار مهم است.همانگونه که قبلا"خاطر نشان گردید،در مورد گندم،اغلب فرآورده های جانبی حاوی گزیلان است و توصیه می شود که اگر سطح بالای 15 درصد آن برای پرندگان جوان و یا سطح بالاتر از 30 درصد برای پرندگان بالای سن 4 هفته بکار رفت از آنزیم گزیلاناز نیز استفاده به عمل آید.

سبوس گندم.مهم ترین ویژگی سبوس گندم،بالابودن الیاف خام و کم بودن وزن مخصوص و انرژی قابل متابولیسم آن است.البته سبوس گندم از نظر پروتئین غنی است و پروفیل اسیدهای آمینه آن شبیه گندم کامل است.ادعا می شود که سبوس گندم برای طیوری که به طور مستقیم در معرض الیاف جیره ای قرار ندارند دارای اثرات محرک رشد است چنین تاثیری به دلیل تغییر میکروفلور روده است.ارزش انرژی زایی سبوس گندم را می توان به روش ساده پلت بخار به اندازه 10 درصد افزایش داد در حالی که قابلیت دسترس فسفر آن به این روش به اندازه 20 درصد افزایش می یابد.سبوس گندم را بیشتر در زمانی مد نظر قرار میدهند که مایل به ایجاد محدودیت رشد برای پرندگان هستند و یا زمانی که مصرف فیزیکی خوراک مشکلی ایجاد نمی کند.جیره هایی که دارای سبوس گندم بالایی هستند موجب افزایش رطوبت فضولات می شوند.همچنین به موازات افزایش میزان سبوس گندم جیره به دلیل وزن مخصوص پایین آن هزینه حمل ونقل جیره ها افزایش می یابد.

مواد بوجاری گندم:مواد بوجاری گندم شامل فرآورده های جانبی است که در جریان تمیز کردن و درجه بندی گندم بدست می آید و گندم حاصله مورد استفاده انسان قرار میگیرد.این فراورده در اغلب کشورهایی که دارای تولید گندم بالایی هستند به وفور تولید می شود.مواد بوجاری گندم علاوه بر دانه های شکسته گندم ممکن است دارای یولاف وحشی ،گندم گاوی و نیز تخم علف های هرز و دیگر مواد آلاینده باشد.هرچه درجه بندی آن بالاتر باشد(1یا 2)دارای قسمت قابل ملاحظه ای از گندم است و به همان تناسب ارزش غذایی آن به سمت گندم نزدیک می شود.تخم علفهای هرز بسته به واریته آن ممکن است دارای ارزش غذایی مناسبی باشند.از آنجا که برخی از این تخم علفها در مرغ های تخمگذار ایجاد واکنش منفی می کنند و مرغ ها مصرف آن را رد می کنند لذا لازم است که در گله های پرتولید مر غ ها ،از مواد بوجاری با درجه بندی بالا استفاده به عمل آید.درصورتی که کود مرغ هایی که از فرآورده های بوجاری آسیاب درشت استفاده کرده اند دارای تخم علف های هرز باشد، زمین زراعی مربوطه مبتلا به علف هرز خواهد شد زیرا برخی از این تخم ها بدون اینکه خسارتی به آنها وارد شود از طول دستگاه گوارش طیور عبور کرده و سالم به زمین می رسند.لازم است که سطح مواد بوجاری در جیره پایانی جوجه های گوشتی محدود شود زیرا شکافتن دستگاه گوارش جوجه ها در مؤسسه کشتار و بسته بندی منجر به ایجاد ذرات ریز تخم سیاهرنگ علف های هرز می شود که به قطعات چربی لاشه می چسبد.این لاشه ها به راحتی قابل شناسایی است و به دلیل آلودگی مدفوعی توسط مشتریان رد می شود.مواد بوجاری درجه 1 و 2 را می توان تا سطح 40 درصد جیره جوجه گوشتی و تخمگذار مورد استفاده قرار داد.

مشکلات بالقوه محصولات جانبی صنایع آرد گندم:میزان الیاف این مواد اثر مستقیم بر ارزش انرژی آنها دارد.مواد بوجاری گندم نیز مشکل تخم علفهای هرز را دارد و مصرف انها در جیره طیور ممکن است به مردود شدن لاشه جوجه ها منجر شود.