یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

سلنیوم SE

 سمیت سلنیوم

 مقدار سلنیومی که مسمومیت ایجاد میکند (10تا 20قسمت در میلیون ) تقریبا 100برابر  مقدار نیاز تغذیه ای آن است . به نظر می رسد که یکی از مکانیزم هایی که سلنیوم از آن طریق اثر سمیت خود را ظاهر می سازد ، رقابت با ترکیب گوگرددار  یا تمایل  شدید آن به گوگرد  به منظور تشکیل کمپلکس های سلنیوم –گوگرد می باشد . از لحاظ اثر برم بر آنزیم ها ، سمیت سلنیوم به سه دسته تقسیم میشود :(1)آنزیم هایی که سلنیت بر آنها بی اثر است مثل اکسیدازهای گلوکز ،لاکتات وپایرویت در مغز  و 1-تیروزینار ، گزانتین اکسیداز و الکل اکسیداز  کبدی (2)آنزیم هایی که سلنیوم آنها را از طریق انهدام قسمت فعال آنزیم متوقف می سازد . این آنزیم ها عبارتند از سوکسینیک د-هیدروژناز ، کولین اکسیداز ، تیرامینازو  د-پرولین اکسیداز  ، و (3)آنزیم هایی که مستقیما با افزودن  سلنیت غیر فعال می شوند  مثل ال – پرولین اکسیداز ، به نظر می رسد که در این حالت سلنیوم با ترکیب شدن با بنیان فعال آنزیم آنرا متوقف می سازد .

 

در مرغ ها زیادی سلنیوم باعث کاهش رشد ، تولید تخم مرغ  و جوجه درآوری می گردد و نیز سبب ایجاد ضایعات در جنین می گردد . اورت  ولاتشاو (1978)کاهش تولید تخم مرغ  و جوجه درآوری را در مرغ های مادر تغذیه شده با 7 قسمت در میلیون سلنیوم گزارش  کردند . در حالیکه 9  قسمت در میلیون فقط موجب کاهش  تولید تخم مرغ شد . یکی از ضایعات جالب در جنین تورم سر می باشد که بدلیل تجمع مایعات  و بزرگ شدن بافت است .