بیماری پولوروم

این بیماری بنام اسهال سفید باکتریایی یا Bacillary White Diarrhoea نیز نامیده می شود.

اتیولوژی :

عامل این بیماری یک باکتری گرم منفی ، میله ای شکل است بنام سامونلا پولوروم که یک باسیل غیر متحرک است که در محیط کشت بلادآگار پرگنه های کوچک ولی براقی را بوجود می آورد . این باکتری در محیط خارج از بدن تا چندین ماه می تواند زنده بماند .

علایم بالینی :

برغم اینکه سالمونلا پولوروم طیف گسترده ای از پرندگان با سن متفاوت را می تواند درگیر کند ولی اغلب اهمیت پولوروم در جوجه های جوان کمتر از یکماه است که در آنها تلفات شدیدی را ایجاد می کند .

کزکردگی جوجه ها در کنار منابع حرارتی ، بی اشتهایی و دپرسیون از اولین علایم بروز این بیماری به حساب می آید . اما مهمترین علامت این بیماری همان مدفوع سفید است که اغلب با چسبیدن به پرهای اطراف ناحیه مقعد باعث کثیفی آن نا حیه شده و منظر بدی را ایجاد می کند . معمولاً درگیری مفاصل و بدنبال آنها تورم مفاصل و درگیری اندام حرکتی هم ممکن است رخ دهد . تلفات در جوجه ها شدید است بطوریکه تلفات حتی می تواند تا 100 درصد هم رسیده و مرغدار را با مشکلات اقتصادی مواجه نماید .

وقوع بیماری در پرندگان بالغ دپرسیون ، کاهش اشتهاء و افت تولید را بدنبال دارد و در آنها اسهال شدیدتری مشاهده می شود .

علایم کالبدگشایی:

یکی از مهمترین علایم کالبدگشایی این بیماری مشاهده تورم پرده صفاق و آنفلایتیس(عدم جذب کامل کیسه زرده در جوجه های بسیار جوان) است . معمولاً ریه ها پرخون بوده و کبد نیز واجد پتی شی است و هپاتومگالی مشاهده می شود . ممکن است آنتریت و اتساع روده کور نیز در برخی از نمونه ها مشاهده گردد . همچنین درگیریهای مفصلی هم می تواند بعنوان نشانه ای از علایم کالبدگشایی این بیماری لحاظ گردد.

در پرندگان بالغ مشخص ترن علایم ، درگیری تخمدانی است بطوریکه معمولاً شکل و رنگ تخمندان غیر طبیعی می شود و دیواره تخمدان و لوله های منتهی به آن نیز ضخیم تر می شود و در برخی نمونه ها رنگ پریدگی و آترفی تخمدان مشاهده می شود .

تشخیص:

از آنجائیکه علایم بالینی و کالبدگشایی این بیماری نمی توانند باعث تشخیص قطعی این بیماری شوند لذا یکی از روشهای معمول ، کشت از احشاء بخصوص کبد ، خون و قلب تشخیص باکتری است و در پرندگان بالغ باید بدنبال آنتی بادیهای سالمونلا پولوروم در خون آلوده توسط آزمایش آگلوتیناسیون باشیم .

راههای انتقال بیماری :

مهمترین راه انتقال این بیماری راه عمودی است. بنظر می رسد که عامل بیماریزا از راه تخمدان مادر به جوجه ها منتقل می شود که می تواند جوجه را قبل از تولد تلف کرده یا اگر جوجه هیج شود آنرا بیمار و در نهایت درصد زیادی از آنها را معدوم کند.

البته راه افقی نیز در انتقال این بیماری نقش دارد ، بطوریکه باکتریهای بیماریزا از طریق مدفوع جوجه مبتلا دفع شده و جوجه های دیگر را نیز به سهولت بیمار نماید .

پیشگیری و کنترل :

بلافاصله پس از رویت بیماری باید به جستجوی منشاء آن پرداخت ، چنانچه مرغان مادر آلوده به این باکتری شده باشند باید توسط روشهای آزمایشگاهی (آگلوتیناسیون) چک شوند و مرغهایی که آلوده تشخیص داده شدند و تست آنها مثبت است باید حذف شوند .

گله مرغان مادر باید بصورت ماهانه مورد آزمایش قرار گیرد همچنین اگر منشاء بیماری از کارخانه جوجه کشی باشد باید بلافاصله فعالیت کارخانه جوجه کشی متوقف شود تا کل تجهیزات و دستگاههای آن واحد با دقت ضدعفونی شوند و تمامی تخم مرغهای داخل دسنگاهها نیز باید دور ریخته شوند علاوه بر آن باید به جستجوی فارم مادری پرداخت که کارخانه را آلوده کرده است و پرندگان آن فارم زا نیز حذف نمود .

درمان :

البته نباید اتظار داشت که با انجام راهکارهای درمانی می توان بطور کامل و قطعی این بیماری را حذف نمود ولی تجویز برخی از آنتی بیوتیکها می توانند تا حد قابل قبولی از میزان تلفات کاسته و وضعیف را تحت کنترل در آورند . برای این منظور از داروی فورازولیدون که داروی چوپس ضد سالمونلاهای خونی است دوز 400_200 گرم در هر تن خوراک پرنده به کل گله می خورانند . البته این روش درمان خاص جوجه های جوان (زیر یکماه) است سپس می توانید میزان دارو را به زیر 100 گرم در تن نیز کاهش دهید و به مدت 15_10 روز ادامه دهید تا کاملاً جوجه هابه حالت طبیعی بازگردند .

به جزء فورازولیدن که داروی موثری است . می توان از انروفلوکسازین ، اسپکتینومایسین و فلامیکوئیننیز استفاده نمود . گرچه راه پیشنهادی نگارنده انجام آزمایش آنتی بیوگرام است اما در مرغان بزرگتر که به مصرف گوشتی انسان می رسند نباید از دارو استفاده کرد.