بیماریهای لوکوز و سارکوم جزء بیماریهایی با عامل ویروسی است که می تواند عامل تومورهای بدخیم در جانوران شود . این بیماری اهمیت بالایی از نظر زیانهای اقتصادی در صنعت پرورش ماکیان داشته و علاوه بر این از نظر بیومدیسن (زیست پزشکی) نیز حائز اهمیت است .
بیماریزایی :
عامل ایجاد این دسته از بیماریها ویروسی از مجموعه انکوویروسها از خانواده رتروویریده ها است . رتروویروسها دارای قطری حدود 20 تا 100 میلی متر بوده و کروی شکل هستند و دارای ساختمان سه لایه می باشند . ژنوم آنها دیپلوئید بوده و دارای سه ژن می باشند . ژن group antigen که پروتئینهای داخلی را کد می کند ، ژن Polymerase که آنزیم ترانس کریپتاز معکوس را کد می کند و ژن Envelope که گلیکوپروتئین پیلومرها را کد می کند .
ویروسهای عامل لوکوز و سارکوم با مکانیسم الحاق پیشبرنده (Promotor Insertion) باعث تغییر رویه سلولها شده و پس از تکثیر داخل سلول بجای آنکه سلول میزبان را نابود کنند یاعث تغییر شکل و تکثیر غیرمتعارف سلول می شوند یا به اصطلاح سلول را توموری می کنند .
انکوویروسها خود دارای چهار دسته بنام های C,B,A و D هستند که ویروسهای عامل بیماریهای لوکز و سارکوم پرندگان جزء دسته C می باشند . این ویروسهای تومورزا می توانند با توجه به سن و خصوصیات ژنتیکی میزبان و همچنین مقدار ویروس وارد شده به بدن میزبان و راه ورود به بدن الگوهای متفاوتی از تومورها را ایجاد کند .
در هر صورت رخداد این گروه از بیماریها را در چهارگروه بررسی می کنند که عبارتند از : 1) گروهی از ماکیان که نه آنتی بادی (A) در سرم آنها است و نه ویرمیک(V) هستند باصطلاح A منفی V منفی (-V-A) 2) گروهی از ماکیان که ویرمیک هستند ولی آنتی بادی در سرمشان نیست (+V-A) 3) گر.هی از ماکیان که ویرمیک نیستند ولی آنتی بادی در خونشان دیده می شود (-V+A) 4) گروهی که هم آنتی بادی در سرم خونشان یافت می شود هم ویرمیک هستند (+V+A). قطعاً مرغهایی که در مکانهای عاری از ویروس نگهداری می شوند یا بصورت فیزیولوژیک و ژنتیک در برابر بیماری مقاومند بصورت –V-A می باشند . گروه +V-A برای جوجه هایی است که در دوران جنینی مبتلا به این ویروس شده و دچار تحمل ایمنولوژیک در برابر این ویروس مهاجم شده اند . گروه +V-A جزء اقلیتها بوده و حدود 10 درصد گله را تشکیل می دهند و قادر هستند ویروس را به نسل بعد منتقل کنند گرچه کلیه پرندگان آلوده ویروس را به انواع راههای گفته شده دفع می کنند ولی تنها معدودی از پرندگان به فرم کلنیکی و جراحات بیماری لوکوز دچار می شوند .
در روند تهاجم ویروس به سلولهای میزبان ، DNA که نتیجه نسخه برداری از RNA ویروسی است در DNA سلول میزبان ادغام می شود حال اگر محل ادغام آن در محل C-ONC (محلی که موجب اختلال در فعالیت ژن تنظیم کننده رشد و تکثیر سلول باشد منجر به ایجاد تومور می شود و از آنجائیکه یاخته های لنفوئیدی خصوصاً در اوایل حیات جاندار دارای تکثیر سریعی است . احتمال آلودگی این یاخته ها و تغییر ساختار و شکل آنها توسط ویروسهای عامل لوکوز بیش از بقیه سلولهای بدن است . این ویروسها عامل چندین تومور می باشند که بترتیب توسط نگارنده ارائه می شود .)