سبب شناسی :
عامل این بیماری قارچهایی از جنس آسپرژیلوس هستند که مهمترین آنها قارچ آسپرژیلوس فومیگاتوس می باشد ولی قارچهای دیگری مانند آسپرژیلوس نایجر ، آسپرژیلوس ترئوس و آسپرژیلوس فلاووس نیز گاهی باعث رخداد این بیماری می شوند . قارچ عامل این بیماری در محیط های گرم و مرطوب بخوبی رشد می کند و از طریق تولید هاگ تکثیر می کند که این هاگ می تواند به راحتی از راه تنفسی وارد بدن میزبان شود که عمده ترین راه انتقال این قارچ است . آمونیاک و گرد و خاک زیاد در محیط ، بروز عفونتهای مزمن میکروبی ، ضعف عمومی بدن و مشکلات تغذیه ای می توانند از راه تخم مرغ هم منتقل شوند که در این حالت باعث بالا رفتن میزان تلفات جنینی می شود و در روند جوجه درآوری اثر معکوس دارد .
بیماریزایی :
بیماری آسپرژیلوزیس در جوجه های جوانتر بیشتر رخ می دهد چرا که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند . کاهش رشد و تنگی نفس مقدمات رهداد این بیماری است . پرنده مبتلا با دهان باز نفس می کشد ، پرندگان مبتلا بی حالند و اختلالات عصبی مانند کوری و پیچش گردن دیده می شود . در این بیماری جراحات و ترشحات پنیری در نای و ریه مشاهده می شود . تلفات ماشی از این بیماری بین 5 تا 50 درصد متغیر است .
تشخیص :
علایم بالینی و کالبدگشایی این بیماری کاملاً اختصاصی نیست و لذا بهترین روش تشخیص بیماری آسپرژیلوزیس تهیه لام میکروب شناسی و رویت خود قارچ زیر دستگاه میکروسکوپ است . جهت تهیه لام نسج آلوده را در سالین نرمال معلق کرده سپس در محیط کشت حاوی چهل میکروگرم کلرامفنیکل کشت دهید .
کنترل و درمان :
همانطور که قبلاً گفته شد درمان بیماریهای قارچی بسیار سخت و زمان بر است . تقریباً در حال حاضر درمانی برای آسپرژیلوزیس در گله های صنعتی طیور وجود ندارد ولی تجویز سولفات مس در آب آَامیدنی به میزان 5/0 در هزار در درمان این بیماری موثر است . با توجه به سختی درمان این بیماری بهترین روش پیشگیری است لذا باید رعایت کامل اصول مدیریتی و بهداشتی را انجام داد و از مرطوب بودن بستر یا انبار غذا جلوگیری نمود . باید کلیه ابزار جوجه کشی ، آبخوریها و دانخوریها کاملاً ضدعفونی شوند و از گزد و غبار و شرایط مستعد کننده رشد قارچ جلوگیری شود . محیط سالن باید بدقت تمیز و ضدعفونی گردد و هرگز از دان مرطوب و یا کپک زده استفاده نشود و پرندگان آلوده بلافاصله از گله حذف شوند .