کریپتوسپوریدیوزیس

توضیحات

بازدید: 11663

کریپتوسپوریدیوزیس نوعی بیماری انگلی است که توسط انگل تک یاخته آپی کمپلسا از جنس کریپتوسپوریدیومها ایجاد می شود . کریپتوسپوریدیومها قرابتی با آیکریاها دارند و اهمیت این انگل دلیل بیماری زا برای بودن انسان و حیوانات است . این انگل در حیوانات اغلب باعث ایجاد مشکلات و عوارض گوارشی و تنفسی می گردد ولی گرچه این تک یاخته می تواند باعث عفونتهای روده ای در جوجه شود اما اغلب درگیریهای تنفسی این تک یاخته در طیور مورد توجه قرار می گیرد که حنی می تواند منجر به هلاکت پرنده شود .

در پرندگان معمولاَ دوگونه مهم از این جنس مساله سازند یکی کریپتوسپوریدیوم بای لیی و دیگری کریپتوسپوریدیوم مله آگریدیس است .

سیر تکامل انگل :

این تک یاخته در مجاورت و داخل سلولهای اپیتلیال گزارش شده است ، کریپتوسپوریدیوم چنانچه داخل اپی تلیال نفوذ کند مرحله تکثیر شیزوگونی (غیرجنسی) آن تبدیل به تکثیر گامتوگونی (جنسی) می گردد و تخمها (زیگوتها) که تولید شدند ، اووسیستهای هاگدار دفع می شوند .

بیماری زایی :

معمولاَ پرندگان جوانتر آسیب پذیرترند و در رنج 2 الی 12 هفتگی بیشتر گزارش شده است . این تک یاخته طیف وسیعی از پرندگان (ماکیان ، پرندگان آبزی و زینتی) را درگیر می کند و بغیر از اسهال و عوارض روده ای که در فرم گوارشی این انگل مطرح است و بسیار کم گزارش شده است ، باعث سرفه ، تنگی نفس ، ترشحات از چشم و بینی ، تورم کیسه های هوایی ، ذات الریه و گاهی تورم ملتحمه چشم و حتی مرگ را بدنبال دارد .

تشخیص :

تشخیص این انگل با مشاهده تک یاخته کریپتوسپوریدیوم در مقاطع بافت مخاطی اپی تلیوم در زیر میکروسکوپ میسر است و البته می توان با رنگ آمیزی ، اورسیست یا سایر مراحل انگل را نیز مشاهده نمود .

درمان :

درمان و یا داروی اختصاصی برای این انگل وجود ندارد ولی این تک یاخته به رغم مقاومت در برابر بسیاری از مواد شیمیایی در برابر آمونیاک ، فرمالین 10% و آب اکسیژنه حساس می باشد.

هیستومونیازیس :

این بیماری بنام بیماری سرسیاه و بیماری آنتروهپاتیت عفونی یا تورم روده ای کبدی نیز معروف است . هیستومونیازیس توسط تک یاخته ای بنام هیستوموناس مله آگریدیس ایجاد می شود که جزء تاژکداران است ولی شباهت زیادی به آمیبی ها دارد . این انگل تاژکدار در داخل بدن میزبان تاژک از خود دست می دهد و آمیبی فرم می گردد .

این تک یاخته توانایی بیماریزایی در بسیاری از پرندگان را دارد ولی بیشترین گزارشات در مورد جوجه بوقلمونها می باشد .

سیر تکامل انگل :

این تک یاخته پس از ورود به بدن به مخاط روده کور میزبان حمله می کند و از طریق جریان خون خود را به کبد می رساند ، هیستومونیاز در داخل یاخته های کبدی و روده ای تکثیر می کند. این تک یاخته اورسیست تولید نمی کند . مهمترین راه انتقال این تک یاخته بیماریزا را تخم هتراکس گالیناروم می دانند که این تک یاخته توسط نماتود بلعیده می شود و از طریق نفوذ به داخل تخم نماتود ، توسط مدفوع به بیرون دفع می شوند . پرنده یا مستقیماَ با خوردن تخم نماتود به هر دو انگل مبتلا می شود یا با خوردن کرم خاکی آلوده که می تواند بعنوان میزبان واسط باعث هچ شدن هتراکیس شود و بصورت غیر مستقیم آلوده می شود .

بیماری زایی :

اولین نشانه های بیماری هیستومونیازیس ؛ افسردگی ، دپرسیون ، بی اشتهایی ، بی حالی و تغییر رنگ مدفوع به رنگ زرد گوگردی است . علت ناگذاری بیماری سرسیاه به این بیماری نیز بخاطر این است که کبودی و سیانوزه شدن سر معمولاَ در این بیماری حادث می گردد .

معمولاَ یک هفته پس از بروز نشانه های بیماری تلفات به حداکثر می رسد . تورم روده کور توام با ترشحات و اولسر شدید و نکروز کبدی از علایم بیماری است .

تشخیص : علاوه بر تشخیص از طریق علایم بالینی، جهت تشخیص قطعی از پاراکلینیکال استفاده می شود . رویت تک یاخته در حاشیه یاخته های کبدی پس از رنگ آمیزی در تشخیص قطعی کمک کننده است .

کنترل بیماری :

سایر ماکیان فقط گاهگاهی علایم این بیماری را بروز می دهند ولی همانطور که پیشتر گفته شد بوقلمونهای جوان ، نسبت به سایر ماکیان به این بیماری آسیب پذیرترند لذا باید از نگهداری توام بوقلمونها با سایر ماکیان جلوگیری کرد چرا که پرندگان دیگر می توانند بعنوان مخزن عمل کرده و باعث آلودگی و انتشار دائمی تک یاخته شوند . اما استفاده از داروها جهت پیشگیری راه عاقلانه تری است . مصرف داروهای ضد انگل هتراکیس بنظر موثرتر می آید .

درمان :  

جهت درمان این بیماریهم از داروی دیمتریدازول استفاده می شود ولی اینبار بصورت محلول در آب آشامیدنی گله .