روش های جیره نویسی

توضیحات

بازدید: 30441

در تنظیم جیره غذایی برای دامهای اهلی هدف ما ضمن تامین مقادیر کمی ماده خشک،تامین موادمغذی مورد نیاز دام می باشد. به منظور تامین کلیه نیازهای مواد مغذی (انرژی،پروتئین خام،اسیدآمینه های ضروری و ازت لازم،مواد معدنی و ویتامین ها) می توان از جداول خاصی که بدین منظور تهیه شده اند،استفاده کرد و با توجه به شرایط فیزیولوژیکی ( وزن،آبستنی،...) و تولیدی دام ابتدا احتیاجات غذایی حیوان را از جداول استخراج کرد (جداول NRC،ARC،AFRC،... ) در مرحله بعد آنالیز مواد غذایی مورد استفاده در دام یا طیور را از منابع معتبر (نتایج حاصل از آزمایشگاه یا جداول آنالیز شیمیایی مواد غذایی) بدست آورد. بعد از انجام این مراحل می توان با استفاده از روشهای متداول (به روش دستی،کامپیوتری) جیره غذایی مناسب تنظیم نمود. مسئله مهم دیگر که باید به آن توجه داشت این است که قیمت اغلب موادخوراکی مورد استفاده در جیره در حال نوسان است،لذا در این شرایط مطلوب است جیره مجددا تنظیم شود.

روش های محاسبه جیره

الف – روش آزمون و خطا :

دراین روش مقداری از یک ماده غذایی به منظور تامین انرژی مورد نیاز وارد جیره می شود. در مرحله بعد ماده خوراکی دیگری به منظور تامین کمبود پروتئین وارد جیره میشود. با وارد شدن این ماده خوراکی قطعا تغییری در انرژی جیره بوجود خواهد آمد. تغییر در مقدار هرکدام از مواد خوراکی موجب تغییر در انرژی و پروتئین جیرهمی شود (افزایش انرژی یا کاهش پروتئین و ... ). این روش نیاز به محاسبات خسته کننده دارد و از دقت قابل توجهی برخوردار نیست و به عنوان روش علمی کمتر مورد تایید منابع علمی است. این روش اغلب در فرموله کردن جیره طیور و خوک کاربرد دارد.

ب – روش جبری (حل دستگاه معادلات) :

در این روش به تعداد مواد خوراکی از دستگاه معادلات دویا سه مجهولی یک جیره غذایی را می توان فرموله نمود.

ج – روش مربع پیرسون :

با این روش از بین دو ماده خوراکی مورد نظر یک ترکیب غذایی متعادل بدست می آید. روش مربع پیرسون شکل تکمیل شده دستگاه دو مجهولی است که معادله X+Y=1 همواره در آن محاسبه می شود.

برای نوشتن جیره ابتدا یک مربع رسم کرده و در زوایای سمت چپ آن مقادیر پروتئین مواد خوراکی را می نویسیم. در وسط مربع مقدار پروتئین مورد نیاز در جیره نوشته می شود.سپس اعداد هر زاویه از عدد وسط مربع کسر شده و قدر مطلق آن در گوشه سمت راست مربع(در ضلع مقابل) یادداشت می شود.

د – روش مربع مضاعف پیرسون :

در صورتی که بخواهیم دو ماده مغذی عمده انرژی و پروتئین در جیره مورد نظر متعادل شود روش مربع پیرسون به تنهایی نمی تواند جیره را حل کند،در این صورت از روش مربع مضاعف پیرسون می توان جیره را متعادل کرد. در این روش میتوان چند ماده غذایی را به کاربرد.

روش محاسبه به این صورت است که ابتدا بوسیله دو ماده خوراکی پروتئین جیره متعادل می شود. به نحوی که میزان انرژی کمتر از میزان مورد نیاز در جیره باشد. سپس با انتخاب دو ماده خوراکی دیگر مجددا پروتئین مورد نیاز در جیره متعادل می گردد.

به شرط این که انرژی این بخش از جیره از میزان انرژی مورد نیاز در جیره غذایی بیشتر باشد. در مرحله نهایی یک مربع پیرسون جدید با توجه به میزان انرژی دو بخش جیره و مقدار انرژی مورد نیاز در جیره محاسبه می شود،سپس نسبتهای حاصل از مرحله سوم، در مقادیر محاسبه شده (درصدهای حاصل از مربع پیرسون اول و دوم) در دو مرحله قبل ضرب می شوند، به این ترتیب درصد مواد خوراکی در جیره نهایی بدست خواهد آمد.

ه – روش حل ماتریس :

در صورتی که تعداد موادخوراکی بیشتر باشد برای متعادل نمودن جیره های غذایی می توان از روش ماتریس استفاده نمود. این روش از قدرت مانور بیشتری در انتخاب مواد غذایی و دقت بیشتری در محاسبات برخوردار است.این روش همانند معادلات دو مجهولی است با این تفاوت که در این روش چندین معادله و چندین مجهول وجود دارد. تعداد معادلات و مجهولات در دستگاه مورد نظر باید با هم برابر باشند.

و – روش کامپیوتری :

روشی را که کامپیوتربرای رسیدن به جیره نهایی مورد استفاده قرار می دهد، روش برنامه ریزی خطی و روش تصادفی است. با استفاده از این روش می توان در عرض چند دقیقه بهترین جیره غذایی را با تعداد زیادی مواد مغذی و حداقل قیمت تنظیم نمود. کاری که بدون استفاده از کامپیوتر ممکن نمی باشد.