یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

سدیم Na

مسمومیت سدیم

مقدار بیش از 5% درصد در جیره موجب مسمومیت می شود . با مصرف حدود 35% درصد سدیم ، پرندگان آب بیشتری مصرف می کنند  و گاهی  اوقات این وضعیت به عنوان  مسمومیت  در نظر گرفته می شود . سطوح بالای سدیم اثر  سوئی بر تعادل الکترولیت دارد   و سطوح  بسیار  بالای آن می تواند  موجب مستی با آب شود . گزارشاتی (عمدتا از استرالیا ) مبنی بر کاهش کیفیت پوسته هنگام عرضه آب شور به پرنده  وجود دارد . مطالعات انجام  شده  در آمریکای شمالی  این  یافته ها را تایید  نکرده اند .

به عنوان  مثال  ، دامرون (1998) با عرضه آب حاوی تا 800 قسمت در میلیون سدیم به مرغ های تخمگذار  هیچگونه اثر نامطلوبی را گزارش نکرد . این پاسخ های متفاوت ممکن است مربوط به سویه های مورد استفاده در این مطالعات باشد ،بطوریکه وایدمن  و نیسلی (1992) نشان دادند که نیمچه های  سویه های  مختلف به مصرف آب حاوی 10گرم در لیتر نمک طعام پاسخ متفاوتی  می دهند . این محققین نتیجه گیری کردند که سویه های حساس نسبت به سویه هایی که توسط آب شور تحت تاثیر قرار نگرفتند ف گلوکرول های کلیوی بسیار کوچکتری دارند .