یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

کلسیم ca

 مسمومیت کلسیم

پرندگان کاملا قادر  به تحمل کلسیم جیره هستند  و یک همبستگی منفی بین غلظت کلسیم جیره و درصد جذب آن وجود دارد . لیکن ، علی رغم کاهش جذب کلسیم میزان کلسیم پلاسما افزایش می یابد  که بر تعادل فسفر یا ساختمان کایه ها تاثیر می گذارد  .

اغلب علائم مسمومیت کلسیم ، همان علائم کمبود فسفر هستند  و بسیاری از این علائم قابل  تفکیک از علایم کمبود فسفر نمی باشند . به عنوان مثال ، عرضه آزاد پوسته صدف به مرغ های تخمگذار بصورت جداگانه ،  موجب تولید تخم مرغ های  با پوسته نرم  می شود . علت این اختلال در کلسیمی شدن  پوسته ، افزایش دفع فسفات کلسیم از کلیه می باشد   ودر نتیجه ذخایر استخوانهای سوزن یدر فاصله  بین دو دوره کلسیمی شدن  جایگزین نمی شود . مسمومیت کلسیم اغلب با تغییر در Phمایع گوارشی  قابل توجیه است ، بطوریکه سطوح بالای ان حلالیت سایر مواد معدنی را تحت تاثیر قرار می دهد (شافعی 1993) .

 

 در نیمچه های در حال رشد  از سن 10تا 18 هفتگی ، سطوح بالای کلسیم موجب تجمع املاح  معدنی (یورولیتیاسیس ) د رکلیه می شود .کلسیم اضافی موجب تشکیل یورولیت در کلیه می شود . که می تواند به ساختمان کلیه صدمه بزند . این یورولیت ها معمولا از یورات سدیم کلسیم تشکیل  می شوند . اورات ها به ندرت در سایر نواحی بدن یافت می شوند .  و تجمع  این سم باعث مرگ می شود . یورولیتیاسیس در نیمچه هایی که از 4 تا 5 هقته قبل از بلوغ با جیره های  پرکلسیم  تخمگذاری تغذیه می شوند ، بسیار رایج است . این وضعیت با وقوع برونشیت عفونی بدتر  و شدیدتر  می شود . لنت  و وایدمن (1994) پیشنهاد نمود  که با استفاده از مواد اسیدی کننده ادرار  نظیر  سولفات آمونیوم  و یا آنالوگ هیدروکسی  متیونین می توان یورولیتیاسیس را درمان نمود  و یا از وقوع آن پیشگیری کرد .