جوجه کشی

تولید مثل در طیور به وسیله غریزه کرچی که بیشتر در فصول مناسب سال مثل بهار ظاهر میشود انجام میگیرد.در این دوره مرغ با ایجاد صدای مخصوص و کناره گیری از سایر مرغها غریزه خود را نشان میدهد.

جوجه کشی به طور طبیعی کفاف کنونی را نمیدهد و این طریقه تولید مثل منسوخ شده و به جای آن جوجه کشی مصنوعی پیشرفت نموده است.

جوجه کشی مصنوعی نسبت به جوجه کشی طبیعی دارای محاسنی است که عبارتند از : 1)احتیاج به مرغ کرچ نیست و در هر فصل از سال جوجه کشی امکان پذیر است.2) هربار تعداد زیادی تخم را میتوان به جوجه تبدیل نمود. 3)کنترل امراض آسانتر است.

سابق جوجه کشی مصنوعی مربوط به سالهای خیلی پیش میشود و اولین بار از چین شروع شده و سپس در سایر نقاط جهان مثل مصر،انگلیس ،فرانسه ،آمریکا مبادرت به جوجه کشی مصنوعی شده است. در این کشورها از راههای مختلفی مثل حرارت حاصل از آب گرم و یا گرمای حاصل از پهن برای گرم کردن تخم مرغها استفاده میشده است.

اولین ماشین جوجه کشی در آمریکا در سال 1844 ساخته شد که با هوای گرم کار میکرد. سپس شرکت پترسایم اولین ماشین برقی را عرضه کرد.امروزه کمپانیهای بزرگی کار ساختن ماشینهای جوجه کشی را به عهده دارند.

در ایران نیز هم زمان با پیشرفت صنعت جوجه کشی در سایر نقاط جهان این صنعت توسعه یافته و شرکتهای بزرگی در حال حاضر نیز در این زمینه فعالیت دارند ولی به علت کمبود تخم مرغ جوجه کشی ها با ظرفیت کامل کار نمیکنند.

رشد جوجه

رشد جنینی:

تبدیل تخم مرغ به جوجه بدون دخالت مرغ امکان پذیر است زیرا بین جوجه و مادر هیچگونه ارتباطی موجود نیست و جنین کاملا در خارج از بدن مرغ رشد میکند.

زمان طبیعی جوجه کشی 21 روز است و گاهی به دلایل مختلف نوساناتی در این مدت پدید می آید . تخم مرغ نژاد لگهورن و نژادهای سبک حدود چند ساعت زودتر از نژادهای سنگین به جوجه تبدیل میشوند .

به طور کلی هر چه پرنده کوچیکتر باشد تخم مرغ او نیز کوچیکتر و حرارت بدنش بالاتر و در نتیجه دوره جوجه کشی کوتاه تر میشود .

رشد ساختمانی

رشد ساختمانی پرنده پس از ترکیب جسم رویان و اسپرم و تقسیم تخم به دو سلول در سطح زرده شروع میشود.این سلولها مرتب تقسیم میشوند و این عمل تا رشد کامل پرنده (بعد از جوجه کشی) ادامه پیدا میکند.

اولین تقسیم سلولی موقعی صورت میگیرد که تخم وارد ایسموس میشود و تقسیم سلولی بعدی حدود 30 دقیقه بعد صورت میگیرد موقعی که تخم به رحم میرسد دارای 16 سلول است . بعد از 4 ساعت تقسیمات سلولادامه می یابد و در این زمان تعداد سلولها به 256 میرسد.در اثر این تقسیمات سلولی موقعی که تخم در لوله تخم است یک لایه سلولی تشکیل میشود و این لایه با زرده مرتبط است و بلاستودرم نامیده میشود.

پرده های جنینی:

برای رشد طبیعی جنین وجود 4 پرده جنینی یعنی آمینی یون، کوریون، کیسه زرده و ،آلانتویس  ضروریست.

این پرده ها از رشد لایه های مختلف سلولی بوجود می آیند و چرده آمینی یون از مایعی شفاف پر شده و کار آن محافظت جنین از ضربه های خارجی است. کیسه زرده از طریق پایک زرده با جنین مرتبط است و کار طناب ناف را انجام میدهد.

آلانتویس 4 وظیفه را به عهده دارد : 1) به عنوان عضو تنفسی چنین عمل میکند 2) عضو دفعی است 3) جذب آلبومین را انجام میدهد.4) جذب کلسیم از پوسته جهت برآوردن احتیاجات جنین را انجام میدهد.

رشد فیزیولوژیکی

برای رشد جنین وجود تمام عناصر غذایی ضرورت دارد. تمام عناصر غذایی مورد لزوم جنین از تخم مرغ گرفته میشود و تنها اکسیژن است که بایستی از هوا تامین شود.جنین از کربوهیدراتها ،پروتئینها و چربیها به عنوان منبع انرژی استفاده میکند.تا روز چهارم جوجه کشی قندها منبع اصلی انرژی بوده و از روز 5 تا روز 9 پروتئینها به عنوان منبع انرژی به حساب می آیند.پس از روز 9 تا پایان دوره جوجه کشی چربیها انرژی مورد نیاز را تامین میکنند. استفداه از کربوهیدراتها به عنوان اولین منبع انرژی به علت این است که سوخت و ساز این مواد آسانتر است و سریع تر مورد استفاده جنین قرار میگیرد.در صورتی که پروتئینها و چربیها بایستی تغییرات بیوشیمیایی پیچیده تری را متحمل شده تا ه عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار بگیرند.کلسیم مورد نیاز در دوره جنینی از کلسیم موجود در پوسته تامین میشود کلسیم موجود در زرده پس از خروج جوجه از تخم مورد استفاده قرار میگیرد.

برای رشد کامل جنین وجود تمام ویتامینها ضروری است و جنین تنها مقادیر اندکی از نیاسین و ویتامین c را میسازد و بقیه ویتامینها بایستی از طریق تخم مرغ در اختیار جنین قرار بگیرد.

دوره های بحرانی

تلفات جنین در طول دوره جوجه کشی یکسان نیست. در سه مرحله از دوره جوجه کشی تلفات جنین بیشتر از حد معمول آن بوده لذا این مراحل را مراحل بحرانی میتوان به حساب آورد.

اولین مرحله از روز دوم تا روز چهارم جوجه کشی است که تلفات جنینی در این روزها افزایش می یابد .علت تلفات در این دوره به علت این است که جنین قادر نیست خود را با تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی که در مراحل اولیه رشد به وقوع میپیوندند وفق دهد و به همین سبب تلف میگردد. البته کمبود ویتامین E و ویتامین A بر تلفات این دوره اثر دارد.

دومین مرحله روزهای 11 تا 14 دوره جوجه کشی است. اهمیت این مرحله از مرحله قبل کمتر است و علت عمده تلفات در این مرحله کمبود عناصر غذایی است.

سومین مرحله بیشتر بین روزهای 17 تا 21 است . این مرحله اهمیت بیشتری از مرحله دوم دارد تلفات این مرحله بیشتر به علت نوسانات (حرارت،رطوبتو ...) در ماشین جوجه کشی است و به همین علت در چهار روز آخر ماشینهای جوجه کشی نباید زیاد بازو بسته شوند.