انواع ساختمان های مرغداری

انواع ساختمان های مرغداری

علوم و صنایع مرغداری     ۱۳ فروردين ۱۳۸۹       

در سابق هر مرغدار بنا به وسلیقه و ابتکار خود و با کمک یک بنای ساده و چند کارگر ساختمانی لانه برای نگاهداری مرغ های خود تهیه می دید ولی امروزه بر اثر پیشرفت بسیار سریع مرغداری شیوه های خاصی در ساختمان لانه متداول گشته است که توجه به آن برای هر مرغدار نه تنها سبب استفاده بیشتر می گردد ، بلکه ضروری و اساسی است .

در مورد چگونگی ساختمانهای مرغداری ۶ عامل اساسی در نظر گرفته می شود که عبارتست از:

۱) مدت استفاده از لانه :

ساختمان مرغداری را نباید برای استفاده طولانی در نظر گرفت بلکه باید طوری ساخت که حداکثر پس از ۱۵-۱۰ سال بتوان تغییراتی همراه با پیشرفت های روزمره در امور ساختمانی در آن به عمل آورد . در هلند معتقدند که بهتر است لانه را برای مدتی در حدود ده ال ساخت تا پس از این مدت بدون اینکه خسارت زیادی به مرغدار وارد آید بتوان ان را خراب کرد و با مصالح باقیمانده لانه جدید طبق اصول و قواعد روز بنا نمود.

به طور کلی لانه ها را به دو دسته دائمی و موقت تقسیم می کنند لانه های موقت اغلب ارزان قیمت است و طوری بنا شده که می توان آن را زود پیاده کرد و از جائی به جای دیگر منتقل نمود .

معمولا اینگونه لانه ها کوچک می باشد و بیشتر در نقاط روستائی متداول است . در این نقاط اغلب کشاورزان تعداد مختصری مرغ نگاه می دارند و احتیاج به ساختن لانه های بزرگ و گران قیمت ندارد.

مصالح مورد استفاده در این لانه ها اغلب از مواد ارزان قیمت مانند چوب یا حلبی موج دار تشکیل شده است .

در بعضی از مزارع آمریکا در زیر این لانه ها چرخهای آهنی یا چوبی قرار می دهند و آن را با تراکتور به آسانی از یک نقطه به نقطه دیگر و حتی از یک مزرعه به مزرعه دیگر منتقل می کنند .

در این گونه مزارع لانه های موقتی را در فصل بهار در محوطه سبز قرار می دهند و در زمستان آنها را به محل های آفتاب گیر و در تابستان به محل سایه دار منتقل می نمایند . در ایران نیز بعضی از مرغداران که تعداد کمی مرغ دارند از این لانه های موقتی استفاده می کنند .

 

اغلب این لانه ها از چوب و گاهی اوقات از حلبی تشکیل می شود . در هر حال باید تمام اصول بهداشتی مانند حرارت و تهویه و نور را در ساختمان این لانه ها مراعات کرد .

لانه های دائمی اغلب از مواد و مصالح ساختمانی تشکیل می شود ، بنابراین غیر قابل انتقال است معمولاً اینگونه ساختمانها از آجر یا سیمان و تیر آهن و بتون به صورت سوله ساخته می شود ولی همان طور که قبلا گفته شد این گونه ساختمان ها را باید طوری ساخت که اولاً بتوان به مرور تغییرات لازم را در آن داد و با آخرین تحولات ساختمانی آنها را هماهنگ کرد و ثانیاً قابل توسعه و گسترش باشد و ثالثاً طوری ساخته شود که اگر پس از مدتی عامل از مرغداری منصرف شد بتوان آن را به مصارف دیگر اختصاص داد .

در مورد ساختمانهای دائمی چون مستلزم صرف مخارج و هزینه زیادی است باید توجه و دقت زیادی مبذول گردد و از کارشناسان و متخصصین مربوطه کمک گرفته شود تا از نظر اقتصادی و بهداشتی بدون نقص باشد . امروزه در ایران معمولاً از لانه های سوله استاندارد استفاده می کنند .

لانه های موقتی را ممکن است در هنگام شروع کار به مرغدار توصیه نمود تا پس از موفقیت و کسب تجربه مبادرت با ساختمان لانه های دائمی نماید .

اندازه ساختمان :

اندازه لانه بسته به شرائط مرغداری و وسعت تشکیلات و تعداد مرغ نگاهداری شده متفاوت است .

به طور کلی ، اندازه های جایگاه، باید طوری باشد که فضای کافی برای تمام مرغها و جوجه هایی که نگاهداری می شوند تهیه گردد و در ضمن قابل توسعه برای آینده باشد .

اندازه هائی که برای جایگاه طیور انتخاب می شود بسته به وسعت مرغداری و بنیه مالی و سلیقه مرغدار در هر کشوری متفاوت است . در آمریکا بیشتر مرغداران علاقمند به ساختمانهای بزرگ دائمی هستند که بتوان تعداد زیادی مرغ را در زیر یک سقف نگاه داشت این ساختمانها برای آمریکا از نظر درآمد بیشتر مورد توجه است . زیرا در این کشور مزد کارگر گران است و تهیه این ساختمانهای دائمی و بزرگ سبب صرفه جوئی بیشتر از کار می گردد .

از طرفی برای آب و هوای مخصوص آمریکا نیز مناسب است در بعضی از کشورهای دیگر مثل انگلستان و هلند به ساختمانهای کوچکتر توجه دارند و حتی گاهی ساختمانهای کوچک و متحرک بنا می کنند . در آب و هوای گرم مثل ایران ساختمان لانه های بزرگ توصیه نمی شود زیرا خنک کردن و تهویه آنها در تابستان مشکل است .

به طور کلی ساختمانهای مرغداری در یکی از سه دسته ذیل طبقه بندی می شوند :

الف) لانه های کوچک و انفرادی معمولا این گونه ساختمانها در مزارع کوچک مرغداری و روستاها مورد عمل قرار می گیرد . این ساختمانها از چند لانه مجزا و منفرد ساخته شده است و فقط برای نگاهداری تعداد کمی پرنده بکار می رود . در روستاها ممکن است فقط یکی از لانه ها و در مزارع کوچک مرغداری تعدادی از آنها مورد استفاده قرار گیرد . این لانه ها مجزا از هم به فاصله کم یا زیاد قرار می گیرند .

اداره این لانه ها از نظر کنترل بیماری آسان است و به سهولت می توان بیماری را در یک لانه محدود و ریشه کن کرد ولی از نظر کار و کارگر همچنین از نظر اینکه احتیاج به مقدار بیشتری زمین دارد در شرائط صنعتی مقرون به صرفه نیست و فقط در شرائط روستائی توصیه می شود .

 

ب) لانه های ردیفی این گونه ساختمانها در بنگاهها و مزارع مرغداری تجاری بکار می رود . اغلب ساختمانهای بزرگ و طویلی هستند که معمولاً از داخل به چند مرغدان تقسیم شده اند . مرغدانها کاملاً شبیه به هم هستند و در حقیقت این نوع ساختمانها شبیه به ساختمانها قبلی هستند ولی در کنار هم واقع شده اند . انواع مختلف از این ساختمانها وجود دارد و در بعضی از اینها ممکن است مرغدان ها فقط در یک ردیف و در برخی دیگر در چند ردیف قرار گرفته باشد و بعضی از اینها دارای راهرو و برخی فاقد راهرو می باشند بعضی ها از ۲-۳ مرغدان و برخی دیگر از بیش از ۲۰ مرغدان تشکیل شدهاند اغلب در ساختمانهای بزرگ انبار غذا و وسائل در کنار لانه قرار گرفته است . این انبارها ممکن است در وسط لانه و یا در کنار لانه ها ساخته شده باشد .

در این نوع ساختمانها از نظر کار و کارگر صرفه جوئی زیادی می شود و از نظر هزینه به طور متوسط ارزان تر از نوع قبلی تمام می شود ولی از نظر بهداشتی و کنترل بیماری کار مشکلتر است زیرا بیماری به سرعت در بین گله اشاعه می یابد . از این رو برای کنترل بیماری اغلب لانه ها را به چند مرغدان کوچک با دیواره های سیمی و حتی آجری تقسیم می کنند . در تمام بنگاههای بزرگ مرغداری و ایستگاههای تحقیقاتی از این گونه لانه ها استفاده می شود.

ج) لانه های چند طبقه ای- این گونه ساختمانها از ۲ طبقه یا بیشتر ساخته می شود . معمولاً این دسته از لانه ها بیشتر در مؤسسات مرغداری تجارتی و بزرگ به خصوص در اطراف شهرها که تهیه زمین مشکل و قیمت آن گران است مورد توجه قرار می گیرد زیرا این ساختمانها اولاً احتیاج به زمین کمتری دارند و ثالثاً از نظر سقفها و کفها تا اندازه ای صرفه جوئی می شود .

اگر برای غذا دادن و آب دادن از وسائل خودکار استفاده شود از نظر کار نیر صرفه جوئی زیادی می شود و در آمریکا و روسیه این نوع لانه ساختمانها اخیراً متداول شده است اغلب در چنین ساختمانهایی برای نگاهداری مرغها به طریقه قفس استفاده می شود عیوبی که متوجه اینگونه لانه هاست اولاً گران بودن آنست زیرا ساختن چنین

لانه هائی احتیاج به مصالح و نقشه ساختمانی مفصل تری دارند که هزینه آن از عهده مرغداران معمولی خارج است.

از طرف دیگر این ساختمانها در نقاط گرمسیر مانند ایران در تابستانهای گرم می شود و خنک کردن آنها مشکل بوده و برای این منظور احتیاج به دستگاههای مکانیکی است .

از این رو این ساختمانها را در نقاطی باید ساخت که مانند روسیه زمستان بسیار سرد و تابستان های معتدل دارد . ثالثا برای حمل مواد غذایی به طبقات بالا و نیز جمع آوری تخم مرغ و غیره احتیاج به کار بیشتر دارد مگر اینکه آسانسورهای مخصوص و دستگاههای غذا دهنده خودکار استفاده شود و تخم مرغ را هم با دستگاههای خودکار جمع آوری نمود.

طبقه بندی ساختمانهای مرغداری از نظر پرورش :

سابقاً مرغداران برای نگاهداری جوجه و نیمچه و مرغهای تخمی از یک لانه استفاده می کردند ولی امروزه از نظر بهداشتی و اقتصادی این روش به هیچ وجه توصیه نمی شود .

امروزه در مرغداریها بسته به سن و هدف پرورش از یک سری ساختمانها و تشکیلات مختلف استفاده می شود و به هیچ وجه در قسمتی که مرغهای تخمی در آن پرورش داده شده است جوجه یکروزه نگاهداری نمی کنند . به همین ترتیب جوجه های جوان را در کنار جوجه های یکروزه در یک لانه پرورش نمی دهند . از نظر هدف پرورش لانه هایی که در مرغداری باید برای سنین مختلف در نظر گرفت عبارتند از :

لانه مخصوص جوجه ها Brody house یا اطاق مادر . در این لانه ها جوجه یکروزه را تا ۸-۹ هفتگی نگاهداری می کنند .

همانطور که در مباحث قبل ذکر شد جوجه ها در چنین سنی به علت ناقص بودن دستگاه کنترل حرارت مرکزی بدن نمی توانند خود را گرم کنند از این رو احتیاج به حرارت مصنوعی دارند .

در ساختمان چنین لانه هائی باید کاملاً دقت شود تا حرارت مورد نیاز جوجه ها تامین شود و ضمنا تهویه به خوبی انجام گیرد . ممکن است این گونه لانه ها را به صورت انفرادی یا چند ردیفی وحتی چند طبقه ای ساخت ولی معمولا مرغداران به نوع انفرادی برای این منظور بیشتر از انواع دیگر علاقمندند ولی اگر نگاهداری جوجه ها در اشل و میزان وسیعی انجام می گردد . می توان از ساختمانهای ردیفی استفاده نمود .

لانه های مزبور در یک ردیف یا دو ردیف به طور سری و حتی در بعضی از مزارع به صورت صلیب ساخته می شود. ممکن است جوجه به وسیله دیوارهائی از توری سیمی از همدیگر جدا می شوند در هر قسمت ۵۰۰۰ ۱۰۰۰۰ جوجه نگاهداری می گردد .

کف این لانه ها ممکن است از مواد ساختمانی یا از تور سیمی ساخته شده باشد .

در لانه های مخصوص نگاهداری جوجه ها از فضای گردش استفاده نمی شود و جوجه ها را به طور محبوس و محدود نگاهداری می کنند زیرا با این سیستم کنترل بهداشتی آسان تر است و خطر سرما خوردگی نیز در بین نیست از طرف دیگر خطر تجاوز پرندگان وحشی به خصوص کلاغ وجود ندارد در ساختمان این لانه ها باید دقت فراوانی نمود تا اشعه آفتاب به خوبی وارد لانه شود و تهویه آن نیز در فصول سرد و خنک کردن آن در فصول گرم به آسانی صورت گیرد .

لانه مخصوص نیمچه ها و جوجه کبابی ها Broiler House در بعضی مزارع معمولا بعد از ۶ هفتگی جوجه ها را به این لانه ها منتقل می کنند در این سن جوجه ها احتیاج به حرارت اضافی ندارند و حرارت معولی لانه (۲۲-۱۸) درجه برای آنها کافی است نیمچه ها را معمولا ۴-۶ هفته در این لانه نگاهداری می کنند و بعد از این مدت اگر منظور پرورش جوجه کبابی است آنها را به بازار یا کشتارگاه می فرستند و اگر منظور تهیه مرغهای تخمی است آنها را نزدیک به تخمگذاری به سالن دیگر منتقل می کنند .

این مرحله اغلب بین ۱-۳ ماه بسته به فصل و نژاد و طرز پرورش طول می کشد . بعد از پایان نگاهداری معمولاً باید لانه را کاملاً خالی و ضد عفونی کرد و سری های جدید را به آن منتقل نمود .

امروزه برای صرفه جوئی معمولا نیمچه ها را از اول تا هنگام تخمگذاری در یک لانه نگاهداری می کنند .

کف لانه نیز ممکن است از بستر یا از تورهای سیمی تشکیل شده باشد در بعضی از کشورها از قفس های بزرگ برای پرورش جوجه ها استفاده می شود که در هر قفس ۴۰-۵۰ نیمچه قرار می گیرد . این دسته از لانه ها نیز ممکن است به صورت مجزا ، ردیفی و حتی چند طبقه ای باشد .

لانه های مخصوص نگاهداری مرغهای جوان معمولا از ۱۲ هفتگی تا چند روز قبل از اینکه مرغ شروع به تخمگذاری کند مرغهای جوان (Pullet) را در لانه های مخصوص به نام لانه های انتظار نگاهداری می کند شرائط این لانه ها از نظر وسائل باید حد وسط لانه نیمچه ها و لانه مرغهای تخمی باشد .

در طی مدتی که مرغهای جوان در این لانه ها بسر می برند به مرور برای تخمگذاری آماده می شوند . این روش در بعضی از مزارع مرغ مادر متداول است .

معمولاً توقف مرغها در این لانه ها بسته به نژاد و فصل و چگونگی نگاهداری و شرائط تغذیه ۲-۴ ماه طول می کشد و به محض اینکه مرغها شروع به تخمگذاری کردند آنها را به لانه مخصوص مرغهای تخمگذار منتقل می کنند .

لانه مرغهای تخمی چون مرغها برای مدت طولانی در این لانه نگاهداری می شوند از این رو ساختمان این لانه ها باید از هر جهت خوب باشد .

شیوه ساختمان این لانه ها بستگی به سرمایه و سلیقه مرغدار دارد . عده کمی از مرغداران گله های خود را بر روی زمین و عده ای بر روی کف های توری و برخی در قفس های انفرادی نگاهداری می کنند از این رو طرز ساختمان و همچنین مصالح مورد نیاز احتیاج بسته به سلیقه و امکانات مرغدار متفاوت است . از نظر کلی ممکن است ساختمان لانه مرغهای تخمی باید کاملاً از لانه جوجه های کوچک همچنین از لانه پرندگان دیگر مانند بوقلمون و غاز و اردک و غیره دور باشد اگر منظور تهیه تخم است می توان از لانه های وسیع که تعداد زیادی مرغ در آن جا می گیرد استفاده کرد ولی اگر منظور تولید تخم مرغ جوجه کشی است و جفتگیری به صورت گله ای یا لانه ای است . لانه ها را به قسمت های کوچکتر تقسیم می کنند وتعدادی در حدود ۲۰۰ مرغ یا کمی بیشتر در آنها نگاهداری می کنند .

اگر مرغهای مادر در قفس های انفرادی نگاهداری می شوند برای به دست آوردن تخم مرغ جوجه کشی می توا ن از طریق تلقیح مصنوعی استفاده کرد .

در لانه مرغهای تخمی ممکن است گله را محبوس نگاهداری کرده پاره ای از مرغداران ترجیح می دهند فضای گردش در جلو لانه در اختیار مرغها قرار دهند . در طریقه کف های توری مرغها به طور محدود و محبوس نگاهداری می شوند . طریقه اخیر بهداشتی تر از طرق ذکر شده قبلی است ولی در عوض گران تر تمام می شود . به طور کلی در لانه مرغهای تخمی و در سیستم مختلف باید لانه را طوری ساخت که حداکثر نور و آفتاب وارد آن شود و از نظر تهویه نیز عمل به خوبی انجام گردد و با پیش بینی کردن پنجره های مناسب لانه را در زمستان گرم و در تابستان خنک نگاه داشت و به وسیله تهویه صحیح رطوبت لانه را به حداقل رساند .

سبک ساختمان :

از نظر چگونگی و طرز ساختمان لانه های مخصوص پرورش طیور ممکن است به صورت زیر ساخته شود .

الف) ساختمان ساده این ساختمانها بسیار ساده و ارزان است و معمولا در مرغداری ها و مزارع کوچک بنا می شود سقف این ساختمان ها ممکن است مسطح یا شیب دار باشد اغلب شیب از جلو به عقب است و این طرز ساختمان سبب ورود بیشتر آفتاب در لانه می گردد .

در ضمن در هنگام بارندگی از جمع شدن آب و رطوبت در جلوی لانه جلوگیری می کنند در نواحی گرم و در سرزمین هائی که باران فراوان است برای جلوگیری از ورود آفتاب زیاد و نیز برای جلوگیری از ریزش قطرات باران به داخل لانه سقف را لبه دار می سازند .

در نواحی دیگر احتیاج به لبه نیست عرض چنین ساختمانهایی اغلب کم است و در حدود ۴-۵ متر می باشد .

اگر عرض بیشتر باشد احتیاج به ستون هائی در زیر سقف دارد از این رو گران تر تمام می شود .

طول این ساختمانها اغلب می باشد . اشکال مهم در چنین ساختمانهائی مسئله تهویه لانه می باشد و باید با احداث پنجره های تهویه ای کافی از این نظر رفع اشکال نمود .

ب) ساختمانهای دو سقفی- این تیپ ساختمانها اغلب دو سقفی می باشند . این امر از نظر تهویه و همچنین فضای حیاتی از انواع سابق بهتر است ولی در عین حال گران تر تمام می شود و از نظر اقتصادی برای مرغداران معمولی قابل توصیه نیست معمولا سقف اصلی لانه شیب دار و زاویه دار می باشد .

در زیر سقف اغلب سقف دیگری قرار دارد از فضای بین این دو سقف ممکن است برای انبار وسائل و غیره استفاده شود امتیاز اصلی اینگونه ساختمانها در این است که در تابستانها خنک و در زمستان ها گرم می باشد و تهویه به بهترین وجهی انجام می پذیرد . اغلب لانه های چند ردیفی و چند طبقه ای دارای چنین سقف هایی هستند .

سقف های مضاعف ممکن است به طور ساده ،‌زاویه دار و یا دارای پنجره های تهویه ای باشد .

معمولاً عرض این لانه ها بیشتر از لانه های قبلی است همچنین ارتفاع آنها نیز به خصوص در وسط لانه بیشتر از لانه های قبلی است اشکال مهم این سقف ها سرد بودن آنها در زمستان است ولی با استفاده از سقف های داخلی حصیری یا بوریا و یا حتی سقف هائی از تخته سه لا و سایر مواد عایق می توان رفع این نقیصه را نمود.

مصالح ساختمانی :

معمولاً لانه طیور را کمتر دائمی می سازند . لانه های موقتی نیز از نظر بهداشتی مقرون به صرفه نیست از این رو لانه را اغلب نیمه دائمی می سازند در هلند معمولا لانه را بطور متوسط برای ۱۰-۱۵ سال در نظر می گیرند و طوری پیش بینی می کنند که پس از این مدت بتوان لانه را به آسانی جمع و لانه جدید را طبق تحقیقات و مطالعات جدید بنا نمود از این رو مصالح ساختمانی را باید طوری انتخاب کرد که بتوان پس از این مدت بدون اینکه زیان زیادی متوجه گردد آن را برچید و لانه جدید را از مصالح آن ساخت این مسئله از نظر اقتصادی بسیار مهم است و بایستی مورد توجه قرار گیرد . به همین دلیل امروزه در ایران از لانه های سوله استفاده می شود . مصالحی که در لانه مرغداری ممکن است مورد استفاده قرار گیرد بسته به محل و موقعیت فرق دارد ولی باید موادی برای این منظور انتخاب شود که تهیه آن آسان و ارزان و از نظر بهداشتی و ساختمان مطمئن باشد برای این منظور می توان از مواد زیر استفاده نمود :

الف) چوب- در بعضی کشورهای اروپائی چوب یکی از متداولترین مصالح برای ساختمانهای پرورش طیور است . زیرا :

اولاً ) در همه جا تهیه آن امکان پذیر است .

ثانیاً) نسبتا ارزان تر از مصالح دیگر است .

ثالثاً) از نظر حمل و کار گذاشتن آسان است زیرا کار گذاشتن آن احتیاج به تخصص ندارد بلکه اشخاص عادی نیز می توانند به سهولت آن را کار بگذارند به خصوص اغلب در کشورهای اروپائی تیرهای چوبی را بر حسب اندازه و سلیقه می توان به کارخانه های چوب بری سفارش داد و با کمال آسانی آنها را با هم پیچ نمود .

رابعاً ) از چوب در تمام شرائط جغرافیایی چه در آب و هوای بسیار سرد و یخبندان و چه در آب و هوای گرم و سوزان به خوبی می توان استفاده کرد زیرا چوب در تابستان خنک و در زمستان گرم است و از نظر جلوگیری از تغییرات حرارت و رطوبت چوب ماده بسیار خوبی محسوب می شود و از نظر عایق بودن نیز بسیار عالی است همچنین از نظر دوام و سرمایه نهائی قابل توجه است زیرا پس از چند سال به آسانی می توان لانه را برچید و از چوب های باقیمانده برای ساختن لانه جدید یا منظورهای دیگر استفاده کرد . دوام چوب نیز اگر خوب تهیه شود بسیار زیاد است به طوری که امروزه در اغلب نقاط باستانی و به خصوص تخت جمشید درهای چوبی که بیش از دو هزار سال عمر داشته یافته اند بدون اینکه گذشت زمان و عوامل طبیعی آثار سوئی در آنها ظاهر کرده باشد .

از طرف دیگر هر گونه خرابی و خسارات چوب را می توان به سهولت توسط یک نجار عادی یا خود مرغدار بر طرف نمود و احتیاج به مخارج زیادی برای نگاهداری ساختمانهای چوبی نیست . نوع چوب نیز بسته به اینکه از چه درخت و از چه جنسی تهیه شده باشد متفاوت است به طور کلی باید چوب هائی تهیه کرد که اولاً دارای دوام و مقاومت و ثانیاً سبک و خوش رنگ باشد .

معمولاً در ساختمانهای چوبی پی ساختمان باید از مصالح دائمی و محکم مانند آجر و بتون و حداقل نیم یا یک متر از دیواره نیز از مواد مزبور باشند تا ضدعفونی و شعله دادن آن آسان باشد .

چوب ها را معمولاًُ بایستی با رنگ های رطوبت ناپذیر و قابل شستشو رنگ آمیزی نمود و بعضی اوقات نیز روغن های مخصوص به آنها می مالند که سبب مقاومت و محکم شدن آن گردد .

جدار بیرونی ساختمانهای چوبی باید طوری ساخته شود که از عوامل خارج به خصوص باران محفوظ باشد . اگر لانه های دو جدار ساخته شود از نظر عایق بودن به مراتب بهتر است .

لانه های چوبی احتیاج به رنگ آمیزی مکرر دارند و در غیر اینصورت به زودی موریانه و رطوبت آن را از بین می برد و معایبی که برای ساختمانهای چوبی در نظر می گیرند عبارتست از :

۱) از نظر نفوذ حشرات موذی مانند کنه و موش زیاد مطمئن نیست .

۲) از نظر آتش سوزی و سوانح بیشتر در معرض خطر است .

ب) ساختمانهای سنگی در نواحی کوهستانی که سنگ فراوان است می توان از سنگ برای ساختن لانه ها استفاده نمود ولی در اطراف شهرها ساختن چنین لانه هائی متداول نیست زیرا سنک گران تهیه می شود و در ضمن سبب سنگینی ساختمان می گردد .لانه های سنگی اغلب کوچک و روستائی است .

ج) آجر اگر بخواهند لانه را به مدت بسیار طولانی بسازند آجر ارزان ترین مصالح بشمار می رود در شرائط ایران حتی از چوب هم ارزان تر است . و اگر سقف از تیر آهن و ایرانیت انتخاب گردد لانه بسیار خوبی خواهد شد . در ایران و به خصوص در اطراف تهران ساختمانهای آجری بیشنر مورد توجه مرغداران است تهیه آن آسان است .اگر قطر دیوارها مناسب انتخاب شود در تابستانها نیز خنک و در زمستان به حد کافی گرم خواهد بود .

آجرهای مجوف از نظر عایق بودن بهتر از آجرهای توپر است ولی گران تر است . برای رفع این اشکال می توان دیوارها را کمتر گرفت . برای اینکه لانه بهتر عایق باشد در اروپا اغلب یک فضای خالی در بین دو ردیف آجر قرار می دهند تا بدین وسیله با ایزولاسیون هوائی عملا عایق سازی به عمل آید . اگر لانه های آجری خوب بنا شده باشد ضد عفونی کردن آن آسان است و از نظر مبارزه با موش و حشرات نیز مطمئن می باشد از نظر خطرات آتش سوزی نیز ساختمانهای آجری مطمئن تر است .

د) ساختمانهای فلزی اینگونه ساختمانها اخیراً به وسیله بعضی کمپانی های ساختمانی ساخته می شود و به خصوص بیشتر برای پرورش جوجه کبابی ها به کار می رود دیوارها ممکن است از آلومینیوم یا اوراق آهن موج دار (حلبی) و یا ایرانیت باشد . حتی در بعضی از مزارع از داربست های آهنی برای اسکلت ساختمان استفاده می شود.

این ساختمانها اگر از دیوار ساده تشکیل شده باشد در زمستانها سرد و در تابستانها گرم می شود برای رفع این اشکال اغلب دیوارها را مضاعف می سازند و مواد عایق در بین آنها قرار می دهند . همانطور که گفته شد برای نگاهداری جوجه کبابی هاکه درون قفس نگاهداری می شوند از این ساختمان استفاده می گردد در زمستان دیوارها را نصب و در تابستان آنها را بر می دارند و از توری سیمی ساده استفاده می کنند .

این لانه ها اغلب کمی گران است ولی به آسانی تمیز و ضد عفونی می شوند و خطر آتش سوزی در آن کم است، و از همه مهمتر قابل انتقال و پیاده کردن است .

ه) بلوکهای سیمانی در نقاطی مانند شمال ایران که تهیه آجر مشکل و حتی گران است می توان از بلوکـهای سیمانی به خوبی استفاده نمود .

معمـولاً از بلوک سیمـانی باید برای ساختن لانه های دائمی استفاده کرد بلوکهای سیمانی اغلب چون مجوف است از نظر عایق بودن نیز مناسب می باشد .

و) سمنت و بتون آرمه اینگونه ساختمانها در ایران برای مرغداری کمتر ساخته می شود زیرا گران تر از انواع دیگر است ولی اخیرا در بعضی ار بنگاههای دولتی و تجارتی از این گونه ساختمانها استفاده شده است .

در کشورهای اروپائی مرغداران به خصوص به اینگونه ساختمانها توجه زیادی دارند حرارت در اینگونه ساختمانها کمتر از بین می رود و گرم کردن لانه در زمستان به خوبی انجام می گیرد . موش و حشرات موذی به سختی می توانند در آن نفوذ کنند از طرفی ضد عفونی کردن آنها نیز آسان است .

 

خطر آتش سوزی در آن کم ، از نظر بهداشتی به خصوص از نظر جلوگیری از رطوبت بسیار مطمئن هستند اینگونه ساختمانها به خصوص برای لانه های دائمی دارای مزایای بسیاری است ولی تنها عیب آن گران بودن آن است .