اثرات ال کارنیتین درعملکرد طیور
دکتر پیروز نوایی
ماهنامه صنعت مرغداری
کلسترول زرده انجام شد . مقدار ال کارنیتین زرده با اضافه کردن ال کارنیتین در جیره به وضوح افزایش یافت این افزایش یک اثر مطلوب برای تخم مرغهای خوراکی است . آزمایش ۳ : هدف آزمایش سوم این بود که آیا جیره های حاوی ال کارنیتین مرغان مادر گوشتی روی درصد جوجه در آوری تأثیر دارد یا خیر ؟ال کارنیتین (L.carnitine) یک ماده مغزی شبیه ویتامین ها است ال کارنیتین به مقدار اندک و ناچیز در بدن حیوانات از دواسیدآمینه ضروری لیزین و متیونین درکبد وکلیه سنتز می شود. وجود ال کارنیتین برای متابولیسم و حرکت اسیدهای چرب در داخل سلولها ضروری است. مشخص شده که این ماده در ساختمان آنزیمی بنام کارنیتین استیل ترانسفراز شرکت می کند که بخشی از مکانیسم کوآنزیم A و استیل کوآنزیم A را تشکیل می دهد و به نظر می رسد که تأثیر کارنیتین بر متابولیسم اسیدهای چرب می باشد که زنجیره کربن آنها بیش از۸کربن می باشد درعین حال به نظرمی رسد که این ماده تمایل زیادی به اسید پالمیتیک داشته که کارکرد آن انتقال این مولکول ها با زنجیره طویل از جدار میتوکندری می باشد لازم به ذکر است که کارنیتین به دو شکل دی ال کارنیتین و ال کارنیتین یافت می شود که تنها شکل فعال آن از نظر بیولوژیکی ال کارنیتین است . امروزه قدرت تأثیر ال کارنیتین در بالا بردن توان حیاتی موجب جلب توجه فراوان و افزودن آن به غذاهای دام و حیوانات مسابقه و خانگی گردیده است .
عمل ال کارنیتین در بدن
ال کارنیتین درچرخه متابولیسم چربی سلولی درگیر می باشد و کاری شبیه گیرنده (Receptor) برای فعال کردن اسیدهای چرب آلی دارد بطور کلی ال کارنیتین برای فعالیت های زیرضروری است :
۱حمل اسیدهای چرب فعال شده ( عمل کاتالیکی )
۲بافری کردن زنجیره COA ( عمل کاتالیکی )
۳محافظت و تنظیم کردن تعادل غشاء نورونها
۴دفع مواد مازاد از متابولیسم اسیدهای چرب ( عمل ضد سمی کردن )
۵اسپرماتوژنز و تحرک اسپرم ها
۶افزایش تحمل آمونیاک
۷تهیه میزان مطلوب انرژی
۸کفایت سیستم ایمنی
۹جلوگیری ازتشکیل رادیکالهای آزاد رادیکالهای آزاد ، مواد شیمیایی با انرژی بالا هستند که در میتوکندری تولید می شوند و باعث تخریب سلولها می گردند درمقابل آنها موادی همچون vitA و vitE جزء آنتی اکسیدانها محسوب می گردند بطوریکه طی یکسری فرآیندهای فیزیولوژیکی از تشکیل رادیکالهای آزاد جلوگیری می کنند ولازم به ذکر است که این ویتامین ها محلول در چربی هستند و همانطورکه گفته شد ال کارنیتین سبب تسهیل ورود چربی به داخل میتوکندری می شوند. ویتامین E و ویتامین A توسط کارنی متین وارد میتوکندری شده و از تشکیل رادیکالهای آزاد جلوگیری می کند.
بررسی هایی درباره اثرات ال کارنیتین درتغذیه طیور
نقش کارنیتین درمتابولیسم انرژی واثرات این ماده طی ۳آزمایش مورد تحقیق وبررسی قرار گرفت.
هدف آزمایش I این بود که آیا ال کارنیتین و پیش سازهای آن (لیزین و متیونین) توانایی کاهش چربی ناحیه محوطه بطنی را دارند؟
۱۰گروه شامل ۱۰جوجه با جیره های مختلف تغذیه شدند که شامل جیره استاندارد و جیره های شامل لیزین و متیونین کم و زیاد و همچنین بدون ۵%مکمل چربی ، ال و دی ال کارنیتین بودند. عملکرد اضافه وزن بدن ، ضریب تبدیل غذایی ، میزان چربی ناحیه شکم وغلظت ال کارنیتین در خون و قسمتهای عضلانی و عضله قلب ، کبد و کلیه مورد بررسی قرار گرفت همانطوریکه انتظـــار می رفت غلظت ال کارنیتین با افزودن چربی بطور معنی دار کاهش یافت و با افزودن مکمل حاوی ال کارنیتین غلظت کارنیتین بالا رفت . این جوجه ها در سن هفت هفتگی وزن گیری و روانه کشتارگاه شدند و میزان چربی شکم تعیین و اندازه گیری شد.نتایج حاصله چنین تفسیرشد که اضافه کردن ال کارنیتین باعث افزایش میزان گوشتواری در گله های گوشتی به میزان ۱۰% ۸%می شود یا بعبارتی با اضافه کردن ال کارنیتین به میزان ۰۲/۰%جیره افزایش وزن به میزان ۵/۲%حاصل می گردد و میزان چربی ناحیه شکم در مقایسه با گروهی که ال کارنیتین دریافت نکرده بودند کاهش چشمگیری نشان می داد. لازم به ذکر است که کاهش لیزین ومتیونین منجربه افزایش چربـــــی می شود. آزمایشات و تحقیقات نشان داد که در جیره هایی که چربی بالا دارند میزان ال کارنیتین درکلیه ها کمتر است و کم بودن میزان پیش سازهای کارنیتین باعث کاهش میزان کارنیتین در بافتها می شود و اضافه کردن ال کارنیتین باعث می شود که سطح کارنیتین دربافتها بطور معنی دار بالا رود.
آزمایش ۲ : در این آزمایش بررسی بعمل آمد که افزودن ال کارنیتین به میزان ۵۰۰میلی گرم در کیلوگرم یا اسید نیکوتینیک و یا ترکیبی از هردوی آنها به جیره مرغان تخمگذار آیا میزان کلسترول زرده کاهش می یابد؟ هرچند میزان ال کارنیتین در زرده تخم مرغهای حاصل از گروهی که مکمل ال کارنیتین دریافت کرده بودند بطور معنی داری افزایش پیدا کرده بود ولی هیچ اثری روی وزن بدن و میزان غذای دریافتی مشاهده نشد و از چهارمین تا پانزدهمین هفته آزمایش میزان کلسترول زرده به میزان ۷%کاهش نشان می داد.کلسترول زرده در طول دوره تخمگذاری نوساناتی را نشان می دهد بطوریکه بعد از مرحله اول تخمگذاری وابستـــــه به میزان تولید تخم مرغ بود در حقیقت با افزایش تولید تخم مرغ میزان کلسترول کاهش پیدا می کند یا به عبارتی افزایش تولید متناسب است با کاهش کلسترول داخل تخم مرغ زمانی که میزان ال کارنیتین و نیکوتینیک اسید در سرم خون افزایش یابد سطح کلسترول سرم پایین می آید همه نوع آزمایش برروی این دو ماده برای اثرات ممکن روی کلسترول زرده انجام شد . مقدار ال کارنیتین زرده با اضافه کردن ال کارنیتین در جیره به وضوح افزایش یافت این افزایش یک اثر مطلوب برای تخم مرغهای خوراکی است .
آزمایش ۳ : هدف آزمایش سوم این بود که آیا جیره های حاوی ال کارنیتین مرغان مادر گوشتی روی درصد جوجه در آوری تأثیر دارد یا خیر ؟
۴گروه هریک شامل ۱۳۵۰قطعه مرغ بود به ترتیب با جیره های تجارتی بدون کارنیتین و با ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ ( میلی گرم در کیلو گرم ) ال کارنیتین برای سه هفته تغذیه شدند. متوسط تولید تخم مرغ ( درصد تخمگذاری ) به ترتیب ۷۵ – ۸۰ – ۷۸ – ۷۷درصد در گروه های ۱تا ۴در طی دوره آزمایش مشاهده شد و نتایج در گروهی که با ۵۰میلی گرم ال کارنیتین تغذیه شده بودند درصد هچ از ۸۳درصد به ۸۷درصد افزایش نشان داد و نتیجه ۵روز بعد از اتمام کارنیتین بهتر شد و گروهی که با ۱۰۰میلی گرم ال کارنیتین تغذیه شدند درصد هچ از ۴/۸۲%به ۲/۸۶%رسید.همچنین قابل توجه است که با بالا بردن کارنیتین جیره ، مقدار کارنیتین زرده هم افزایش نشان می دهد که می تواند انرژی مطلوب را برای رشد جنین درطی دوره تکامل تأمین نماید. تحقیقات نشان داد که سنتز ال کارنیتین در جنین جوجه و جوجه های تازه متولد شده خیلی اندک است . دراین میان میزان هچ بطور قابل توجهی افزایش نشان داد و بازده اقتصادی بالا رفت و میزان تخمگذاری گله های مادر گوشتی افزایش نشان داد این اثر نه تنها روی افزایش هچ تأثیر داشت بلکه درصد مرگ ومیر در روزهای اول زندگی جوجه های حاصل شده را به حداقل رساند از این نتایج می توان این انتظار را داشت که مکملهای ال کارنیتین می تواند باعث افزایش جزیی در وزن بدن و کاهش میزان چربی شکمی شوند. مقدار کلسترول موجود در زرده را کاهش دهد نیز میزان تخمگذاری و درصد هچ را افزایش دهد همچنین استفاده از ال کارنیتین علاوه برا افزایش جوجه گیری باعث افزایش شانس زنده ماندن جوجه در چند روز اول زندگی و کاهش مرگ ومیر می شود.
اثر ال کارنیتین روی تولید تخم مرغ و وزن آن درطول سیکل تولید
اثرات ال کارنیتین بر زرده تخم مرغ و وزن آن در مرغان نژاد بونس مورد مطالعه قرارگرفت مرغان تخمگذار بصورت استاندارد تغذیه شدند و جیره آنها دارای ۲/۱۸%پروتئین خام ، ۲/۲%اسید لینولئیک و ۲۸۶۰کیلوکالری انرژی قابل متابولیزم برکیلوگرم داشت. جیره آنها دارای ۵۰میلی گرم درکیلوگرم ال کارنیتین به مدت سه ماه ازآغاز سیکل تولید تخم مرغ بود. درمقایسه با گروه کنترل مرغان تخمگذار که ال کارنیتین دریافت کرده بودند، تخم مرغشان زودتر به وزن مورد نظررسید و میانگین وزن تخم مرغها ۲گرم بیشتر بود.
خلاصه اثرات ال کارنیتین درطیور گوشتی
مقدار کافی ال کارنیتین در جیره هردو پارامتر نیروی حیاتی و عملکرد طیور را تحت اثر مثبت قرار می دهد ال کارنیتین درمرغان گوشتی باعث افزایش ضریب تبدیل غذا و بهبود ضریب افزایش وزن ، کاهش ذخیره سازی چربی و تسهیل در استفاده از چربی های موجود در جیره شد و مقاومت طیور را در مقابل استرس های محیطی و فیزیولوژیکی بالا می برد. جیره طیور گوشتی باید حدود ۵۰ ۳۰میلی گرم به ازاء هرکیلوگرم غذا باشد.
خلاصه از اثر ال کارنیتین در مرغان مادر گوشتی
ال کارنیتین درمرغان مادر باعث افزایش میزان تخم مرغ تولیدی و کاهش ضریب تبدیل غذا و افزایش قابلیت جوجه درآوری به میزان ۸/۳%و بالا رفتن سطح ایمنی می گردد و همچنین ال کارنیتین موجود درجیره غذایی مرغهای مادرگوشتی سبب می شود که ال کارنیتین زرده تخم مرغ افزایش یابد و انرژی لازم جهت رشد و نمو جنین تأمین گردد و ال کارنیتین به جوجه ها کمک می کند که درمرحله اول حیات ازمنبع چربی داخل زرده برای تأمین انرژی خویش استفاده کنند. برای افزایش درصد هچ جیره مرغان مادرگوشتی باید حدود ۶۰میلی گرم درکیلوگرم ال کارنیتین باشد.
خلاصه اثرال کارنیتین درتغذیه مرغ تخمگذار
اثر ال کارنیتین روی تولید تخم مرغ خوراکی و وزن آن درمرغ تخمگذار بصورت یک مطالعه تحقیقاتی تحت بررسی قرار گرفت. ال کارنیتین درمرغان تخمگذار باعث تسریع در رسیدن وزن تخم مرغها به بالاترین حد وافزایش ۲%تولید تخم مرغ و کاهش ضریب تبدیل خوراک و بالا رفتن سطح ال کارنیتین موجود درتخم مرغ و افزایش کیفیت تخم مرغ خوراکی می شود برای به حداکثر رساندن اثرات ال کارنیتین جیره باید حدود ۵۰میلی گرم در کیلو گرم غذا حاوی ال کارنیتین باشد.
اثرال کارنیتین روی سایر پرندگان
ال کارنیتین در بوقلمون درهفته های اول زندگی به مصرف غذای حاوی چربی ، زیاد کمک می کند، درشترمرغ باعث بالا بردن توانایی تولید جوجه و ازدیاد مقدار تخم تولیدی می شود. درپرندگان زینتی جوان موجب افزایش وزن شده و ضریب تبدیل غذا را بهبود بخشیده و به پر در آوردن کمک می کند.