رتیکولوآندوتلیوز

بیماریزایی :

این بیماری اولین بار در اواخر دهه 50 توسط دکتر رابینشون از یک بوقلمون جداشد. در اصل رتیکولوآندوتلیوزیس نوعی سندرم پاتولوژیک محسوب می شود . اگرچه ویروس جدا شده از بوقلمون بیمار توسط دکتر رابینسون ویروس T نامیده شد ولی بعداً مشخص گردید که ویروسهای دیگری که از لحاظ خواص پادگنی و یا ژنتیکی مشابه ویروس T هستند می توانند این سندرم را در گروهی بنام Rev طبقه بندی کرده اند .

این بیماری می تواند علاوه بر بوقلمون در غاز ، اردک ، ماکیان ، قرقاول و بلدرچین هم درگیری ایجاد کند . ویروسهای عامل این سندرم انکوویروسهای تیپ C خانواده رتروویریده می باشند سویه T این ویروسها که توانایی کشت و تکثیر در آزمایشگاه را دارد به تنهایی نمی تواند تکثیر کند و توان ایجاد بیماری این ویروس و تکثیر آن نیاز به ویروس کمک کننده دارد .

ویروسهای عامل این سندرم اغلب در برابر حرارت بسیار آسیب پذیرند ، بطوریکه اگر در دمای 37 درجه سانتی گراد بمدت یک ساعت باقی بمانند تقریباً بطور کامل حدت خود را از دست می دهند ولی دمای یخچال را بخوبی تحمل می کنند . این ویروسها اکثراً واجد ژنوم RNA هستند .

اگرچه این سندرم بصورت تک گیر است و ارزش اقتصادی ندارد ولی چون از راه تخم قادر به انتقال به جنین است نیاز به توجه خاص دارد . لازم بذکر است که میزان بیماریزایی این ویروسها براساس تعداد ویروسهای مهاجم و همچنین سن و توان ایمنولوژیک حیوان متفاوت است .

عوامل ویروسی این سندرم از طریق مدفوع پرنده آلوده دفع شده و می توانند محیط را آلوده سازند و پرندگان سالمدر اثر تماس مستقیم با مدفوع آلوده به ویروس و یا حتی توسط نیش بندپایان آلوده به این بیماری ، می توانند آلوده شوند . البته همانطور که پیشتر هم اشاره شد انتقال عمودی از راه تخم نیز خصوصاً در ماکیان امکان پذیر است . البته معمولاً چنانچه پرنده در دوران جنینی به این ویروس آلوده شود اغلب نسبت به این سندرم مقاوم می شود ولی می تواند منابعی برای دفع آن محسوب شود .

گزارش شده است که بوقلمونهای نر آلوده به ویروس می توانند این ویروسها را از راه منی نیز انتقال دهند . معمولاً در سنین 5-4 ماهگی لنفوم در بوقلمونهای آلوده می توانند دیده شوند و سپس اختلالات در پرها و گاهی فلجی نیز مشاهده می شود .

علایم بیماری :

1)     نئوپلازی حاد رتیکولوآندوتلیال تیشو : این نئوپلازی توسط سویه T ویروس در پرندگان خصوصاً در جوجه بوقلمونها بعلت رخداد عوارض نئوپلاستیک این تومور ، معمولاً با  آثار بالینی محدودی منجر به مرگ و میر بسیار بالا و حتی تا 100 درصد می گردد . در این نئوپلازی میزان لنفوسیتهای موجود در خون پرنده مبتلا افزایش یافته و حتی ممکن است در زمان مرگ یا نزدیک مرگ علایم بیماری لوسمی هم دیده شود . پس از کالبد گشایی پرنده مبتلا معمولاً هپاتومگالی و بزرگ شدگی طحال به همراه کانونهای توموری در احشاء (پانکراس ، قلب ، کلیه ها و دستگاه تناسلی) خود نمایی می کند .

2)     نئوپلازی مزمن لنفوئید : این نئوپلازی معمولاً بر دو نوع است . در نوع اول که در مدت زمان کمتری لنفومها و جراحات نسبتاً درشتی را در اندامهای کبد ، قلب ، طحال و تیموس ایجاد می کند از نظر مشاهده بالینی شبیه بیماری معروف مارک است . اما نوع دوم دوره نهفته طولانی تری دارد و می تواند تا یکسال هم بیماری معروف لوکوز است . این دسته نئوپلازیها علاوه بر ماکیان در بوقلمون و حتی پرندگان آبزی نیز گزارش شده است .

تشخیص :

جهت تشخیص این بیماری برخلاف بیماریهای گفته شده نمی توان از روی علایم بالینی و علایم کالبدگشایی تشخیص داد ؛ چرا که بسیار شبیه بیماریهای لوکوز و مارک پرندگان است لذا برای تشخیص و تفریق این بیماری باید ویروس را حتماً جدا کنیم . برای این کار ویروس را در تخم بوقلمون واجد جنین کشت می دهند . اما انجام آزمایشات سرولوژیکی بخصوص تست ELISA مانند سایر بیماریهای ویروسی همواره راه گشا می باشد.

پیشگیری و کنترل :

از آنجائیکه این بیماری هیچ درمان خاصی ندراد و همچنین واکسنی هم برای پیشگیری از رخداد آن موجود نیست ، تنها راه پیشگیری ، رعایت بهداشت و اصول مدیریتی برای دوری از آلودگی است .