آنفلونزای پرندگان

توضیحات

بازدید: 6766

بیماریزایی :

آنفلونزای پرندگان یکی از بیماریهای ویروسی معروف و خطرناک پرندگان می باشد که امروزه با بیماریزایی شدید یا HPAI می نامند و بدین ترتیب این بیماری را با سایر ویروسهای کم حدت گروه آنفلوانزای A متمایز می سازند .

عامل ایجاد این بیماری ویروسی بنام ارتومیکسوویروس بوده و 100 نانومتر قطر دارد . ژنوم ارتومیکسوویروسها RNA تک رشته ای سنس منفی است که از A قطعه تشکیل شده است . ویروسهای آنفلوانزا دارای سه تیپ A ،  B و C می باشند که با هم تشابه پادگنی ندارند خصوصاً آنفلوانزای تیپ C که به قدری متفاوت از دو تیپ A و B است که برخی از مولفین به اشتباه این تیپ را در جنس دیگری قرار داده اند .

در هر صورت ویروسهای آنفلوانزای هر سه تیپ نسبت به حرارت ، PH اسیدی (PH=3) و حلالهای چربی حساسند چون غشای لیپیدی با منشاء سلول میزبان دارند ، لذا این ویروسها در معمولاً در شرایط طبیعی محیط بیرون دوام چندانی ندارند (ویروسهای این گروه در دمای 56 درجه سانتی گراد در مدت 30 دقیقه از بین می روند .)

این ویروسها عمدتاً در پرندگان آبزی غیراهلی مثل غازها ، اردکها و مرغابیها بعنوان مخازن بیماری دیده شده اند و با مهاجرت این پرندگان قطعاً عامل بیماریزا نیز انتقال می یابد . معمولاً پرندگان آبزی به این ویروسها مقاومند ولی این ویروسها برای ماکیان و بوقامونها خطرناک و بیماریزا محسوب می شوند . پرندگان آبزی حتی نسبت به سویه های پرحدت ماکیان نیز مقاومند و تنها بعنوان مخزن آلودگی این ویروسها را حمل می کنند . بغیر از ماکیان و بوقلمونها ، مرغ شاخدار ، بلدرچین ، کبک و حتی شتر مرغ هم می توانند به این ویروس آلوده شده و علایم بیماری را بروز دهند . از آنجائیکه این ویروس اغلب در مجاری تنفسی و روده ای پرندگان تکثیر می یابد ، لذا مهمترین راه انتقال این ویروس از طریق ترشحات دستگاه تنفسی ، بینی ، چشم و مدفوع می باشد . لذا انتقال از طریق آب و غذا نیز امکان پذیر است . انتقال از راه هوا تنها در شرایط بسیار متراکم امکانپذیر است . بغیر از موارد فوق احتمال انتقال مکانیکی توسط انسان ، اشیاء آلوده و حتی حشرات نیز وجود دارد . لذا جداسازی پرندگان آبزی از ماکیان از اهمیت خاصی در جلوگیری از ابتلاء به این بیماری برخوردار است .

علائم بیماری :

بروز علائم بیماری آنفلوانزا به سویه ویروس مهاجم، گونه و سن پرنده میزبان و وضعیت ایمنولوژی میزبان و در موارد بعدی چگونگی تغذیه و شرایط محیط و استرسهلی وابسته است ولی مهمترین علایم آلودگی معمولاً آغاز ناگهانی تلفات ، توقف یا کاهش شدید تخم گذاری ، عوارض تنفسی مثل خس خس ، سینوطیت و آبریزش از چشم ها ، خیز و ادم سر و صورت و کبودی و سیانوزه شدن ریش و تاج و پته شی و خونریزی زیر پوست (معمولاً در ساق پای پرنده مبتلا) و همچنین اسهال وجود دارد .

در کالبدگشایی در فرم فوق حاد که پرنده سریع تلف می شود هیچ علامتی مشاهده نمی گردد ولی در فرم های حاد و معمولی که درایران زیاد است معمولاً هموراژی و خونریزی روی پوست و احساء مثل کبد ، طحال ، قلب ، ریه و کلیه ها دیده می شود . ظهور ترشحات مخاطی چرکی همراه با اکسودای پنیری در مجاری تنفسی و نکروز عضله قلب و میوکاردیت هم ممکن است در رخداد این بیماری در کالبدگشایی لاشه مشاهده شود . له شدن و پخش زرده در محوطه بطنی نیز از علایم کالبدگشایی این بیماری است که در طیور تخمگذار دیده می شود .

تشخیص :

با توجه به علایم بیماری و شواهد کالبدگشایی تشخیص بیماری آسان است ولی برای تشخیص قطعی روشهای پاراکلینیکی و مواجهه ویروس با آنتی بادی لازم است . برای جداسازی ویروس می توان از ترشحات نای ، مدفوع و یا کیسه های هوایی نمونه تهیه کرد و با تزریق به جنین 10-9 روزه از راه حفره آلانتوئیک این ویروس را جدا نمود.

پیشگیری و کنترل :

این بیماری در بریتانیا ، ایرلندجنوبی ، استرالیا و ایالات متحده ریشه کن شده و این کشورها با ممانعت از ورود پرندگان یا لاشه مشکوک به HPAI از رخداد بیماری جلوگیری می کنند .

یکی از راههای مقابله با این بیماری مدیریت خوب می باشد  و جلوگیری از ارتباط پرندگان وحشی خصوصاً پرندگان آبزی با مرغداریها ، رعایت اصول بهداشتی در فارمها و لوازم آن و جلوگیری از رفت و آمد افراد متفرقه به مرغذاری از دیگر موارد مدیریت صحیح می باشد .

فعلاً داروی مناسبی برای درمان و کنترل این بیماری وجود ندارد ولی در برخی مناطق از داروی آمانتادین (که در انسان برای پیشگیری از آنفلوانزا استفاده می شود) استفاده می کنند البته زمان تجویز این دارو باید بلافاصله پس از رویت اولین علامات بیماری باشد این دارو می تواند تا حدی از میزان تلفات بکاهد ولی باعث ماندگاری ویروس خواهد شد .