احتیاجات و علائم کمبود روی
همانند برخی دیگر از عناصر معدنی کم مصرف ، ترکیب جیره می تواند بر احتیاجات ظاهری روی تاثیر بگذارد . در جیره های نیمه خالص ، مشاهده پاسخ پرنده به سطوح بالاتر از 25 تا 30 میلی گرم در کیلوگرم جیره مشکل است . اما در جیره های عملی بر پایه ذرت – سویا ، میزان مورد نیاز به 60تا80 میلی گرم در کیلوگرم افزایش می یابد . این اختلاف در مقدار روی مورد نیاز احتمالا بدلیل میزان اسیدفایتیک جیره است ، زیرا این لیگاند یک کیلاتور بالقوه برای روی است . چنانچه آنزیم فیتار در جیره استفاده شود ، نیاز به استفاده از مکمل روی کاهش می یابد . میزان روی مورد نیاز ممکن است توسط منبع تامین کننده روی نیز تحت تاثیر قرار بگیرد .
ودکایند و بیکر (1990)اظهار داشتند که توانایی اکسید روی برای استفاده در پرندگان جوان تنها 40درصد سولفات روی است . علائم کمبود روی در جوجه های جوان عبارتند از :تعویق رشد ، کوتاه و ضخیم شدن استخوان پاها و برزگی مفاصل زانو ضایعات پوستی ( بخصوص در ناحیه پا ) ،کاهش رشد پر ها ،کاهش راندمان استفاده از غذا ، کاهش اشتها و در شرایط حاد تلفات .
دوار و همکاران (1982) اظهار داشتند که گاهی رشد و سایر علایم کلینیکی ناشی از کمبود روی بدلیل کاهش شدید اشتها می باشد . این محققین اختلال در بافت پوششی چینه دان را نیز گزارش کردند بطوریکه تراوش هتروفیل و تخریب و فرسایش برخی نواحی چینه دان مشاهده شد . این محققین این تخریب بافت مخاطی چینه دان را با تغییرات مشابهی که توسط سایر محققین در مورد تخریب کف پا گزارش شده بود ، مقایسه کردند . تخریب در بافت پوششی دهان نیز مشاهده شد ، که این می توان عاملی برای افزایش حساسیت چشایی پرندگان مبتلا به کمبود روی باشد .
ایجاد کمبود روی در پرندگانی که در قفس های گالوانیزه مرسوم نگهداری می شوند ، مشکل است . اگر از دانخوری ها ، آبخوری ها و قفس های پوشیده با روی ( گالوانیزه )استفاده شود و یا جیره در وسایل گالوانیزه تهیه شود ، مقدار قابل توجهی روی وارد بدن پرنده می گردد . ربای اجادکمبود روی استفاده از وسایل استیل وی یا پوشیده شده با پلاستیک ضرورت دارد . امرت و بیکر ( 1995) بیان نمودند که شروع علائم کمبود روی بطور عمده ای توسط تغذیه قبلی و یا ذخایر روی بدن پرنده تحت تاثیرقرار میگیرد . در پرندگانی که قبلا توسط مقادیر حاشیه ای روی تغذیه شده باشند ، علائم کمبود پس از 5 روز عارض می شوند ، در حالیکه که در پرندگانی مکمل های غنی تر روی را دریافت کرده باشند ،بروز همین علائم حداقل 8 روز طول می کشد .
مطالعات بسیاری که با مرغ های تخمگذار در دانشگاه ویسکانسین انجام گرفته است نشان داد که در مواقع کمبود روی تولید تخم مرغ کاهش یافت . ولی اثرات کمبود روی بر جوجه درآوری تخم مرغ ها و رشد جنین بیشتر قابل توجه بود . جوجه هایی که از مرغ های مواجه با کمبود روی متولد شده بودند ضعیف و قادر به ایستادن ، خوردن و نوشیدن نبودن . سرعت تنفس آنها زیاد و به سختی نفس می کشیدند . اگر جوجه ها تحریک می شدند ،علائم شدت میافت و غابلا تلف می شدند . کاهش رشد پر مشهود و پرهای مجعد مشاهده شد . با تزریق کلرور روی بعد از تولد می توان به آنها کمک کرد . رشد جنین بشدت تحت تاثیر قرار گرفت و ضایعات اصلی تعویق رشد اسکلت بود . کوچکی پاها ، خمیدگی ستون فقرات و اتصال مهره های سینه و کمر درجوجه های مواجه با کمبود روی مشاهده می شد . اغلب فاقد ناخن بودند و در حالت شدید کمبود ، جنین فاقد قسمت تحتانی اسکلت و بال ها بود . بعضی از جنین ها بدون دم بودند و گاهی پا نداشتند و یا پاهای رشد نکرده بودند . یک جنین مواجه با کمبود روی در شکل 5-20 نشان داده شده است .
در سایر حیوانات اثرات کمبود روی مشابه با جوجه است . در خوک یک ضایعه پوستی موسوم به پاراکراتوز که از علائم مخصوص کمبود روی است ، در شرایط عملی دیده می شود . این بیماری با جراحات پوست ، تعویق رشد ، سستی ، تهوع و اسهال مشخص می شود .
مسمومیت روی
مقادیر بالا روی موجب کاهش شدید اشتها می شوند و بهئ همین دلیل از روی برای پرریزی اجباری یا توقف تولید تخم مرغ در پرندگان مسن استفاده می شود . با استفاده از 20000 میلی گرم روی در گیلوگرم جیره ف مصرف خوراک پرندگان در طی 4 تا 5 روز از 100 گرم به حدود 10گرم در روز کاهش می یابد . تا زمانیکه تغذیه روی ادامه اداشته باشد ف مصرف خوراک پائین باقی می ماند . و در صورت حذف این جیره خاص مصرف خوراک بطور تدریجی بحالت عادی بر می گردد . امروزه یکی از مشکلات استفاده از روی این است که کل روی مصرفی در مدفوع ظاهر می شود و لذا دارای خطرات محیطی است . مرغ های تخمگذار هنگام تغذیه این جیره ها دارای روی زیاد ، مقدار زیادی از آن را ذخیره می کنند . بطوریکه تا 20الی 30روز پس از تغذیه جیره طبیعی ، تازه به حد پایه قبلی بر می گردد که نشان دهنده تصفیه و خروج روی از بدن است .
دوار و همکاران (1983) پیشنهاد کردند که تغذیه طولانی مدت ( 2 تا 6 هفته ) 2600 میلی گرم روی در کیلوگرم جیره موجب فرسایش سنگدان می شود ، در حالیکه بالاترین غلظتموجب تورم رگ (آنیوریسم ) می گردد . بنظر می رسد که تغذیه تاد 2000 میلی گرم روی در کیلوگرم جیره اثر کمی بر عملکرد مرغ های مادر گوشتی یا جوجه های آنها دارد . جنسن(1975) اظهار نمود که وجود 2000 تا 4000 میلی گرم روی در کیلوگرم جیره به دلیل ایجاد کمبود سلنیوم می تواند موجب دیستروفی عضلانی شود .