یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

اصول ماشین جوجه کشی

توضیحات
دسته: مقالات
منتشر شده در جمعه, 05 بهمن 1397 13:12
نوشته شده توسط مدیر سایت

ماشین جوجه کشی محفظه ای است که در آن تمام شرایط لازم برای تبدیل تخم مرغ به جوجه رعایت میشود.اصول کلیه ماشینهای جوجه کشی چه آنهایی که بسیار ساده و چه آنهایی که بزرگ و دارای ظرفیت زیادی هستند یکسان است.در ماشینهای جوجه کشی شرایط لازم از قبیل حرارت ،رطوبت ،تهویه چرخش تخم مرغ تامین میشود.

1)حرارت: کنترل حرارت یکی از عوامل ساده و در عین حال حیاتی برای یک جوجه کشی موفقیت آمیز است . حرارت لازم در طول دوره جوجه کشی بین 35 تا 40 درجه سانتیگراد است ولی به طور متوسط در طول دوره جوجه کشی حرارتی معادل 38 درجه سانتی گراد بکار برده میشوند .اگر حرارت در حد پایین خود یعنی 35 درجه باشد ممکن است جوجه ها چند روزی دیرتر از زمان طبیعی از تخم خارج شوند و اگر حرارت در حد بالا یعنی 40 درجه باشد جوجه ها چند روزی زودتر از تخم خارج میشوند . مثلا در حرارت 7/39 زمان جوجه کشی 5/19روز و در حرارت 5/35 درجه این مدت به 5/23 روز افزایش می یابد.

هرگونه نوساندر حرارت ماشین باعث کاهش میزان جوجه دهی و یا غیر طبیعی بودن جوجه ها میشود ولی اثرات سوء ناشی از کاهش حرارت به مراتب کمتر از اثرات سوء ناشی از افزایش آن است . کاهش حرارت که گاهی در اثر قطع منبع حرارتی صورت میگیرد سبب غیر طبیعی بودن جوجه ها میشود در صورتی که بالا رفتن حرارت مثلا تا 1/41 درجه سانتیگراد و به مدت سه ساعت سبب تلفات شدید میگردد.

در ماشینهای مختلف و بنا بر توصیه کمپانی سازنده آنها درجه حرارت ممکن است اندکی متفاوت باشد. در ماشینهایی که قسمت تخم مرغ گیر و جوجه گیر آن از یکدیگر مجزا است حرارت در جوجه گیر حدود یک درجه سانتیگراد کمتر از تخم مرغ گیر آن است زیرا در 3 روز آخر که تخم مرغها در جوجه گیر قرار میگیرند بایستی از تبخیر شدید آب جلوگیری بعمل آید و به همین منظور علاوه بر کاهش حرارت در جوجه گیر رطوبت آن نیز زیادتر از رطوبت تخم مرغ گیر میباشد.

از منابع مختلف حرارتی مثل نفت ، آب گرم و هوای گرم و برق برای گرم کردن ماشینهای جوجه کشی استفاده میشود.در ماشینهایی که در روستاها مورد استفاده قرار میگیرند اکثرا از منابع نفتی استفاده میشود.

تنظیم حرارت ماشین به وسیله تنظیم کننده ای که در داخل آن نصب گردیده انجام میگیرد . در ماشینهای برقی از تنظیم کننده های گازی استفاده میگردد.بدین ترتیب بر اثر حرارت ،گاز درون تنظیم کننده منبسط و سبب حرکت اهرمی میگردد که این اهرم دریچه ماشین را باز کرده و حرارت اضافی خارج و در هنگامی که هوای ماشین سرد میشود گاز منقبض و حرکت برعکس اهرم باعث بسته شدن دریچه و در نتیجه بالا رفتن حرارت ماشین میشود.

2) رطوبت نسبی : به علی حرارت موجود در ماشین جوجه کشی مقداری آب از تخم مرغها تبخیر میگردد برای جلوگیری از تبخیر آب و جبران رطوبت از دست رفته بایستی مقداری رطوبت در ماشین جوجه کشی وجود داشته باشد تا از تلفات جنین جلوگیری به عمل آید اگر رطوبت ماشین کم باشد تبخیر سریعتر و وسعت کیسه هوای داخل تخم بیشتر میشود و در نتیجه نوک جوجه زودتر به اطاقک هوا میسرسد و اگر رطوبت زیاد باشد کیسه هوا دیرتر از زمان نعمول وسعت می یابد و جوجه قادر به تنفس نخواهد بود.

طول دوره جوجه کشی با کم یا زیاد شدن رطوبت متفاوت است.هرچه رطوبت بیشتر باشد زمان زمان خروج جوجه ها از تخم زودتر است.نوسان در رطوبت باعث کوچک شدن جوجه ها و احتمالا بروز حالات غیر طبیعی در بدن میشود.رطوبت ماشین به حرارت آن بستگی دارد . اگر حرارت ماشین 7/37 درجه سانتیگراد،اکسیژن آن 20 درصد ،غلظت گاز کربنیک 5/0 درصد و سرعت حرکت هوا 12 سانتیمتر در دقیقه باشد بهترین راندمان جوجه دهی در رطوبتی معادل 61 درصد خواهد بود.میزان رطوبت در ماشینهای جوجه کشی در 18 روز اول دوره جوجه کشی 60 درصد و در 3 روز آخر 70 تا 75 درصد توصیه میشود و در ماشینهای جوجه کشی کوچک با گذاشتن ظروف اضافی در داخل ماشین و یا ایجاد بخار آب رطوبت زیادی راتامین میکنن ولی در ماشین های بزرگ که جوجه گیر و تخم مرغ گیر از یکدیگر جدا هستند رطوبت در جوجه گیر به طور اتوماتیک بالاتر از تخم مرغ گیر است.

میزان رطوبت ماشین به سرعت تهویه بستگی دارد . هرچه تهویه سریعتر باشد رطوبت ماشین کمتر خواهد بود . رطوبت ماشین به وسیله رطوبت سنج اندازه گیری میشود و رطوبت سنج رطوبت نسبی را نشان میدهد.

با اندازه گیری اندازه کیسه هوا و وزن تخم مرغها میتوان به چگونگی رطوبت ماشین پی برد . اگر کاهش در وزن تخم مرغ زیادتر و یا کمتر از حد معمول باشد ( کاهش در وزن تخم مرغ در دوره جوجه کشی حدود 12 درصد می باشد) و یا کیسه هوا خیلی بزرگ و یا کوچک باشد نا مناسب بودن رطوبت در ماشین را نشان میدهد.

تهویه : جنین برای رشد خود احتیاج با اکسیژن دارد . در طول دوره جوجه کشی اکسیژن مورد نیاز جنین از طریق منافذ موجود در پوسته تخم مرغ انجام میگیرد و از همین منافذ گازکربنیک تولید شده خارج میگردد.

غلظت اکسیژن لازم برای رشد جنین حدود 21 درصد است.کاهش اکسیژن سبب کاهش میزان جوجه دهی میگردد. به ازای یک درصد کاهش در غلظت اکسیژن ماشین جوجه کشی حدود 5 درصد از میزان جوجه دهی کاسته میشود.به نظر میرسد جنین تحما ازدیاد اکسیژن را بهتر از کمبود آن دارد. در طول جوجه کشی جنین به 4617سانتی متر مکعب اکسیژن نیازمند است و در همین مدت 3864 سانتی متر مکعب گاز کربنیک را خارج میسازد.

افزایش ارتفاع به علت کاهش فشار اکسیژن سبب کم شدن درصد جوجه دهی میگرددو بر اساس گزارشات موجود درصد جوجه دهی در ارتفاع 240 پا حدود 85 درصد میباشددر صورتی که در ارتفاع 7160 پا این مقدار به حدود 64 درصد کاهش می یابد.

گاز کربنیک موجود در اطراف تخم مرغها سبب کاهش درصد تخم مرغ جوجه دهی میشود.

اگر غلظت گاز کربنیک به 5 درصد برسد جوجه دهی به صفر خواهد رسید . غلظت گاز کربنیک در ماشینهای جوجه کشی نبایستی بیشتر از 5/0 درصد باشد.

برای تهویه کامل ماشین جوجه کشی لازم است که تهویه اتاق ماشینهای جوجه کشی به طور مطلوب انجام بگیرد . هر یک صد تخم مرغ به 27/0 متر مکعب هوا در ساعت نیاز دارد.

در اوایل دوره جوجه کشی اکسیژن کمتر مورد نیاز است و به تدریج این نیاز افزایش پیدا میکند تهویه ماشینهای جوجه کشی از طریق دریچه هایی که در اطراف ماشین نصب شده انجام میگیرد. در روز اول دریچه بسته و به مرور باز میگردد به طوری که در روز هفتم نصف دریچه و در روز چهاردهم همه آن باز میشود.

طرز قرار گرفتن و چرخش تخم مرغها: تخم مرغها باید به نحوی در ماشین قرار گگیرند تا قسمت پهن آنها (کیسه هوا) به طرف بالا باشد. اگر قسمت باریک تخم مرغها به طرف بالا باشد سر جوجه در قسمت باریک قرار میگیرد و در نتیجه جوجه قادر به تنفس نبوده و تلف میشود.

ثابت نگهداشتن تخم مرغها در طول جوجه کشی باعث کاهش جوجه درآوری میشود . زیرا جنین در حال رشد به پوسته تخم مرغ میچسبد و تلف میگردد . از طرفی نزدیکی نطفه به پوسته باعث تبخیر بیشتر آب از نطفه میگردد.چرخاندن تخم مرغها باعث گرم شدن یکنواخت آنها نیز میشود . عمل چرخش در جوجه کشی طبیعی به وسیله خود مرغ صورت میگیرد و مرغ به وسیله منقار خود تخم مرغها را جابجا میکند.

در ماشینهای جوجه کشی بایستی عمل چرخش تخم مرغها روزانه چند بار انجام گیرد. در ماشینهای جوجه کشی کوچک چرخش تخم مرغ به وسیله حرکت میله ای که در زیر صفحه تخم مرغ قرار دارد انجام میشود. در ماشینهای بزرگ این کار به طور اتوماتیک صورت میگیرد. حداقل 4 تا 6 مرتبه در روز بایستی تخم مرغها را چرخاند که این کار در ماشینهای بزرگ هر دو ساعت یک بار انجام میشود . در 3 روز آخر جوجه کشی به علت رشد کامل جنین چرخاندن تخم مرغها ضرورت ندارد.