عوامل موثر در تبدیل تخم مرغ به جوجه

غیر از شرایط تخم مرغها قبل از جوجه کشی و شرایط ماشین جوجه کشی عوامل دیگری از جمله اند اندازه تخم مرغ ،کیفیت،پوسته ،سن و تولید مرغ در تبدیل تخم مرغ به جوجه موثرند.

تغذیه و جوجه شدن:

به علت اینکه جنین با مادر خود ارتباطی ندارد بایستی تخم مرغ کلیه مواد غذایی لازم برای رشد جنین را داشته باشد. لذا جیره مرغان مادر بایستی طوری تنظیم شود که همه عناصر لازم تامین نماید . تغییر در مقادیر پروتئین چربی و کربو هیدراتهای موجود در تخم مرغ از طریق تغییر جیره مشکل است و تنها عناصری که به وسیله جیره و به آسانی تغییر پذیرند ویتامینها و مواد معدنی هستند.

کمبود عناصر غذایی تاثیر فراوانی در درصد جوجه درآوری دارد و گاهی سبب رشد ناقص بعضی از اعضای بدن میگردد. زمان تلف شدن جنین به شدت کمبود عناصر غذائی بستگی دارد.

عوامل ژنتیکی و جوجه درآوری :

غیر از عوامل محیطی ،عوامل ژنتیکی در خاصیت جوجه درآوری تاثیر فراوان دارند . اینگونه عوامل را میتوان با بهگزینی و بهنژادی از میان برد.

امروزه ثابت گردیده است که حدود 30 جفت ژن کشنده در طیور وجود دارد که بعضی از آنها در حالت ژن همگونی باعث تلف شدن جنین قبل از خروج از تخم مرغ میگردند . مثلا ژن lady killer که یک ژن مغلوب و وابسته به جنس است و یا ژن ریز جثه ای باعث تلف شدن نیمی از جوجه مرغها در هفته اول جنینی میگردند.

در موسسات بهنژادی برای شناخت و از بین بردن این ژنها فعالیت فراوانی انجام میپذیرد و خانواده هایی را که اینگونه صفات را نشلن میدهند حذف میکنند.جفت گیری افراد همخون بخصوص اگر با دقت انجام نگیرد در میزان جوجه شدن تاثیر منفی دارد.امروزه برای بالا بردن خاصیت جوجه درآوری بیشتر از آمیخته گری و یا جفت گیری تیره های همخون استفاده میشود.

امراض:

امراضی که به وسیله میکرو ارگانیزم های گروه سالمونلا از جمله پولوروم به وجود می آیند تاثیر زیادی در جوجه شدن دارند.

این گروه از باکتریها از طریق تخم مرغ از مادر به جوجه منتقل میشوند.تخم مرغهای آلوده به خوبی تخم مرغهای سالم به جوجه تبدیل نمیشوند.اگرچه سایر امراض از طریق تخم مرغ به جوجه منتقل نمیشوند ولی به طور غیر مستقیم و با تاثیر گذاشتن بر خصوصیات تخم مرغ جوجه درآوری را کاهش میدهند.برای مثال در بیماریهای نیوکاسل و برونشیت مزمن از طریق تغییر شکل دادن تخم مرغ و افزایش منافذ آن باعث میشوند که جوجه درآوری کاهش یابد . لذا تهیه تخم مرغهای سالم منجر به تولید بیشتر جوجه میشود.

بهداشت و ضد عفونی ماشین جوجه کشی:

کنترل امراض در موسسات جوجه کشی بسیار قابل اهمیت است.

تولید جوجه های عاری از بیماری منجر به تولید گله هائی با تولید خوب میشود.به علت فراهم بودن شرایط محیطی (حرارت و رطوبت)در ماشینهای جوجه کشی امکان رشد میکروبها زیاد است . همانطوری که قبلا ذکر شد بعضی از امراض از طریق تخم به جوجه ها منتقل میشوند و علاوه بر تلفات در مراحل جنینی ممکن است به مرغداریها نیز منتقل شوند.

تخم مرغهای جوجه کشی بایستی تمیز باشند و در ظروف و انبارهای تمیز ذخیره شوند. شستن تخم مرغها راه نفوذ میکروبها را به داخل تخم مرغ باز میکند و به همین خاطر شستن تخم مرغها توصیه نمیگردد. اگر لازم شد که تخم مرغها شسته شوند بایستس از آب ولرم حاوی مواد ضد عفونی کننده استفاده شود و آب مورد استفاده به طور دائم تعویض گردد. از آب حاوی آهن که میزان آن بیش از 5 قسمت در میلیون باشد نباید استفاده گردد. بهتر است 3 تا 4 ساعت پس از جمع آوری تخم مرغها آنها را با گاز فرمل ضد عفونی کرد حرارت محلی که تخم مرغها در آن ضدعفونی میشوند حدود 20 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی آن حدود 80 درصد است.در این اتاق تخم مرغها حدود 20 دقیقه نگهداری میشوند برای ضدعفونی به ازای هر متر مکعب از فضا 45 سی سی آلدئید فرمیک 40 درصد و 20 گرم پرمنگنات پتاسیم مصرف میشود. در اینگونه اطاقها تعدادی پنکه به منظور جابجایی گاز فرمل نصب میشود تا تمام تخم مرغها در معرض گاز قرار گیرند.

در ماشینهای بزرگ ضدعفونی تخم مرغها در داخل ماشین صورت میگیرد.بدین ترتیب که تخم مرغها در 24 ساعت اول ، روز هفتم و روز چهاردهم از دوره جوجه کشی ضدعفونی میگردند . بین 24 تا 48 ساعت اول جوجه کشی تخم مرغها را نبایستی ضدعفونی کرد زیرا در این فاصله به جنین صدمه وارد میشود.

پس از اینکه وسایل جوجه کشی با آب گرم و مواد ضدعفونی کننده شسته شدند آنها را در داخل ماشین قرار داده و عمل ضدعفونی انجام میپذیرد.ضدعفونی ماشینها حدود 35 دقیقه به وسیله گاز فرمل صورت میگیرد. به ازای هر متر مکعب از فضای ماشین 45 سی سی آلدئیدفرمیک 40 درصد و 20 گرم پرمنگنات پتاسیم توصیه میشود. پس از پایان مدت ضدعفونی درب ماشین باز میگردد تا گازهای موجود خارج شوند و سپس تخم مرغها در آن قرار داده میشوند.

اگر لازم باشد که عمل ضد عفونی نیز در جوجه گیر و موقعی که جوجه در داخل آن است انجام گیرد مقدار گاز و زمان ضد عفونی بایستی کمتر از مقدار گاز و زمان ضد عفونی تخم مرغ گیر باشد.مواد زائد از جوجه کشی منابع مناسبی برای رشد میکروبها میباشند و به همین منظور این مواد را باید سوزاند و یا در چاههایی که به همین منظور وجود دارد دفن کرد.این مواد را پس فراهم آوردن میتوان به عنوان غذا در جیره طیور بکار برد . این مواد که شامل تخم مرغهای غیر بارور . جنینهای مرده و پوسته تخم مرغ میباشد پس از پخته و خورد شدن به عنوان منبع کلسیم و پروتئین مصرف میشوند.

خارج کردن جوجه ها از ماشین جوجه کشی:

در شرایط مناسب جوجه کشی جوجه ها تا روز 21 از تخم مرغ خارج میشوند.بعضی از جوجه ها ممکن است دیرتر از روز 21 خارج شوند . در هر حال جوجه ها پس از خروج از تخم مدت 24 ساعت در ماشین باقی میمانند تا کامل خشک شوند در این مدت جوجه ها نیازی به مواد غذایی و اب ندارندو قادرند از ذخایر زرده که جذب بدن آنها شده استفاده کنند .پس از 24 ساعت جوجه های ضعیف ، فلج و آنهایی که دارای ورم ناف و یا مقعد چسبیده هستند جدا و دور ریخته میشوند و جوجه های سالم برای فروش آماده میشوند . اگر جوجه های ناسالم جدا نشوند ممکن است بیماریها را به مرغداریها اشاعه دهند و باعث خسارت به تولید کنندگان شوند.

تعیین جنسیت:

تعیین جنسیت عبارتند از جدا کردن خروس و مرغ در سن یک روزگی.جدا کردن نر و ماده در نژادهای سنگین بدین خاطر است که در نژادهای گوشتی رشد خروس بیشتر از رشد مرغ است.لذا احتیاجات غذایی خروس بیشتر از مرغ میباشد.اگر مرغ و خروس با هم پرورش داده شوند و اگر جیره غذایی بر حسب احتیاجات مرغها تعیین شود این جیره برای خروسها کافی نخواهد بود و رشد مناسبی نخواهد داشت و اگر جیره غذایی بر حسب احتیاجات خروسها مشخص شود عناصر غذایی این جیره برای مرغها زیادتر از حد توصیه شده میباشد و مورد استفاده آنها قرار نمیگیرد.پس بهتر است خروسها و مرغها را جدا کرد و جداگانه پروش داد.

در نژادهای سبک یا تخم گذار چون رشد خروسها به اندازه ای نیست که بتوان از آنها برای تولید گوشت استفاده کردو تنها جوجه مرغها برای تخم گذاری مورد نیاز هستند بایستی عمل جدا کردن جنسها در یک روزگی انجام بگیردو جوجه خروسها را یا از بین میبرند و یا در بازار با قیمتهای ارزانتری میفروشند.

در نژادهای دو محصوله بعضی از تولید کنندگان علاقمند به پرورش نرها برای تولید گوشت هستند و گروه دیگری از ماده ها برای تخم گذاری استفاده میکنند تعیین جنسیت ضروری بنظر میرسد.

تعیین جنسیت از دو طریق انجام پذیر است یکی از راه آتوسکسینگ و دیگر از راه آزمایش کلوآک.

1)آتوسکسینگ : در این روش با استفاده از بعضی صفات از جمله رشد و یا رنگ پرها برای مشخص کردن جنس جوجه ها در یک روزگی استفاده میشود.

الف)رشد سریع پرها در مقایسه با رشد آهسته : در این روش اگر خروسی با رشد سریع پرها با مرغی که رشد پرهایش کمتر است تلاقی داده شود تمام جوجه خروسها رشد پرهایشان آهسته و جوجه مرغها رشد پرهایشان سریع خواهد بود که در حدود 10 روز پس از تولید قابل تشخیص است.

ب)رنگ نقره ای در مقایسه با رنگ طلایی : اگر خروسهای رنگ طلایی و مرغهای رنگ نقره ای آمیخته شوند از تلاقی آنها جوجه هایی حاصل میشود که خروسهایشان نقره ای و مرغهایش طلایی هستند . در این روش با 100 در 100 اطمینان میتوان نرها و ماده ها را از یکدیگر جدا کرد.

2)آزمایش کلوآک(روش ژاپنی): استفاده از رنگ پروبال و یا رشد پرها برای مرغداران معمولی عملا مشکل است . امروزه در موسسات جوجه کشی عمل تعیین جنسیت با روش ژاپنی یا آزمایش کلوآک انجام میگیرد.در این روش از راه مقعد و وجود برجستگی مقعدی در خروسها آنها را از مرغها که فاقد آن هستند و یا مشخصات آن متفاوت است جدا میسازند. این کار بایستی به وسیله افراد متخصص صورت بگیرد و تعداد چنین افرادی در دنیا کم است و غالبا ژاپنی ها قادر به انجام این کارند و به همین خاطر دستمزد قابل توجهی هم دریافت میکنند.

برجستگی مقعدی در تمام جوجه ها به یک فرم نیست بلکه به فرمهای مختلف یعنی دگمه ای عمودی و سه قلو دیده میشود. تشخیص جنس از راه برجستگی صد درصد نیست و گاهی در این طریق مشکلاتی به وجود می آید.لذا علاوه بر برجستگی مقعد خصوصیات دیگری را نیز بایستی مورد توجه قرار داد.

نوک چینی و قطع تاج:

در بعضی از موسسات جوجه کشی ممکن است نوک جوجه ها را کوتاه کنند و یا قسمتی از تاج را ببرند. اگر عمل نوک چینی بطور صحیح انجام گیرد رشد بعدب آن به حدی نخواهد بود که باعث صدمه زدن به سایر جوجه ها شود . اگر جوجه های تخم گذار در یک روزگی نوک چینی شده باشند در مواقع شیوع کانیبالیزم بایستی مجددا نوک چینی شوند.

گاهی اوقات تاج بزرگ لگهورن در دوره تخم گذاری خصوصا اگر در قفس باشند صدمه میبینند این صدمه در میزان تولید تاثیر دارد . برای جلوگیری از ضایعات تاج قسمتی از آن را در یک روزگی قطع میکنند. عمل قطع تاج در یک روزگی بی خطر است و در آینده رشد آن به حدی نخواهد بود که در دوره تخم گذاری ایجاد اشکال نماید.

واکسیناسیون جوجه ها:

اغلب واکسنها پس از خارج شدن جوجه ها و در دوران پرورش بکار برده میشوند زیرا به علت مصونیتی که از مادر به جوجه می رسد در یکی دو روز اول واکسن ها بی اثر میشوند ولی امروزه در بیشتر موسسات جوجه کشی جوجه های تخم گذار را بر علیه بیماری مارک واکسینه میکنند.

تحویل و حمل و نقل جوجه های 1 روزه:

جوجه ها میتوانند 2 یا 3 روز از ذخیره زرده به عنوان منبع غذایی استفاده کنن. انتقال جوجه ها از موسسات جوجه کشی تا مزارع پرورش بایستی تحت شرایط مناسب انجام پذیرد.جوجه ها پس از وارد شدن به محل پرورش بایستی دسترسی سریع به آب و غذا داشته باشند . حمل و نقل جوجه ها به وسیله ماشین قطار و هواپیما صورت میگیرد .گرچه گاهی در مسافتهای دور برای انتقال جوجه ها از هواپیما استفاده میشود ولی هزینه این کار بالاست.