پرورش مرغان تخم گذار

مرغان تخم گذار روی بستر و یا در قفس پرورش می یابند.

الف)روش بستر: در این روش مرغها دوره تخم گذاری را روی زمین میگذرانند.این روش از پرورش ممکن است به صورت بسته یا نیمه بسته باشد. در روش بسته مرغ ما در ساختمانهای بسته نگهداری میشوند و در بیشتر ممالک پیشرفته از این روش استفاده میشود.این روش در مناطقی که زمین گران است مورد استفاده قرار میگیرد.در این گونه سالنها بایستی تعداد کافی دانه خوری، آبخوری، دستگاههای تهویه نصب شده و نور لازم در اختیار مرغها قرار گیرد. در بعضی مناطق مرغان تخم گذار از یک روزگی تا پایان دوره تخم گذاری در یک سالن نگهداری میشوند و این نامناسب ترین روش پرورش است زیرا از مساحت سالن استفاده اقتصادی نمیشود. بهترین روش چه در روش بستر و چه در روش قفس نگهداری جوجه ها تا قبل از تخم گذاری در سالن های پرورش و سپس انتقال آنها به سالن های تخم گذاری است. در این روش میتوان به ازای یک سالن پرورش سه سالن تخم گذاری در نظر گرفت و برنامه را به طریقی تنظیم کرد که از سالن پرورش در طول سال استفاده گردد .

در مکان هایی که زمین ارزان و شرایط محیطی مناسب است جوجه ها تا پایان 2 ماهگی در سالن نگهداری شده و بعد از آن وارد چراگاه میشوند.در این حالت ممکن است تا قبل از تخم گذاری در چراگاه نگهداری شوند و یا اینکه دوره تخم گذاری را نیز در مزرعه باز بسر برند.در این روش تعداد کافی دانه خوری آبخوری لانه تخم گذاری و چوب خواب در مزرعه قرار داده میشود. همچنین برای جلوگیری از خیس شدن مرغها در مواقع بارندگی سایه بانهایی در مزرعه نصب میشود.

در روش بستر در هر متر مربع 5 تا 6 مرغ تخم گذار از نژاد سبک 4 تا 5 مرغ از نژادهای 2 محصوله و 3 تا 4 مرغ از نژادهای سنگین پرورش داده میشود .تراکم بیش از حد باعث مشکلاتی از قبیل بیماری خودخوری را به دنبال خواهد داشت.

برای هر مرغ تخم گذاری حدود 10 تا 15 سانتیمتر دانه خوری در نظر گرفته میشود. دانه خوریها بایستی به آسانی قابل تمیز کردن باشند که اتلاف غذا در آنها حداقل باشد. در بیشتر مرغداری های مدرن از دانه خوریهای اتوماتیک استفدا میشود. این نوع دانه خوریها باعث سهولت کار و صرفه جوئی در استفاده از کارگر میشود.

دانه خوریها ممکن است زمینی و یا آویزان باشنداگر از دانه خوریهای آویزان استفاده میشودبایستی به تدریج و هم زمان با رشد مرغ ارتفاع آن نیز افزایش یابد. بهتر است که دانه خوریهای هم سطح را روی پایه هایی به ارتفاع 3 تا 40 سانتی متر قرار داد.

مصرف آب توسط مرغهای تخم گذار زیاد است.لذا همیشه بایستی تمیز و فراوان در اختیار آنها باشد.آبخوریهایی که در سالن مرغان تخم گذار بکار میروند بایستی به آسانی قابل تمیز کردن باشند و مرغها نتوانند وارد آن شوند و به راحتی بتوان آنها را ضد عفونی نمود و ریخت و پاش آب نیز در آنها حداقل باشد.

امروزه بیشتر از آبخوریهای اتوماتیک استفاده میشود که همیشه آب تازه و خنک در اختیار مرغان قرار میدهد.آبخوریهای سیفونی مورد استفاده فراوان دارند.

هر مرغ به 2 نیم سانتی متر آبخوری نیاز دارد . اگر از آبخوریهای استفاده میشود هر آبخوری برای 50 قطعه کافی خواهد بود.

ارتفاع آبخوریها معمولا حدود 20 سانتیمتر در نظر گرفته میشودمقدار آب مصرفی در فصول مختلف فرق میکند.همچنین مقدار نمک جیره برمقدار مصرفی تاثیر دارد.

در هر سالن تخم گذاری وجود تعدادی لانه تخم گذاری نیز لازم است تا مرغان در این لانه ها تخم گذاری کنند.لانه های تخم گذاری دسته جمعی برای حدود 100 مرغ کافیست.جنس لانه ها از چوب و یا فلز است.تمیز کردن و ضد عفونی کردن لانه ها چوبی اندکی مشکل ولی از لحاظ گرم بودن در زمستان و خنک در تابستان مناسب تر از لانه های فلزی است.

در بعضی از مزارع از لانه های تخم گذاری تله ای استفاده میشود.ورود مرغ در این لانه ها آسان ولی خروج آن غیر ممکن است.

لانه های تخم گذاری در ارتفاعی حدود 30تا 40 سانتیمتر از سطح زمین قرار داده میشوند و در داخل آن مقداری کاه و یا خاک اره ریخته میشود و هر چند روز تعویض میشود.

لانه های تخم گذاری باید طوری ساخته و نصب شوند که به آسانی بتوان آنها را تمیز و ضدعفونی کرد.ضمنا مرغ بتواند به آسانی به آن وارد یا خارج از آن شود.

در سالن های مرغ های تخم گذار بایستی تعدادی چوب خواب نصب شود.زیرا مرغها عادت دارند که مدتی از شبانه روز را به حالت خواب بگذرانند.برای این کار از میله های چوبی و یا فلزی استفاده میشود.برای هر مرغ و بسته به نژاد آن حدود 20 تا 25 سانتیمتر چوب خواب در نظر گرفته میشود.گاهی در زیر این چوبها ظروفی مسطح برای جمع آوری کود نصب میشود و بدین وسیله مقدار زیادی کود جمع آوری شده و تماس با مدفوع کمتر خواهد بود . در صورتی از توریهای مخصوص جمع آوری کود استفداه شود ارتفاع چوبهای خواب از سطح این توریها باید حدود 20 سانتی متر در نظر گرفته شود.

گاهی از خوابگاههای چند طبقه نیز استفاده میشود.معمولا در هر آشیانه نه یک قفس برای مرغان کرچ در نظر گرفته میشود . مرغهای کرچ و یا زخمی جدا شده و برای مدتی در این قفسها نگهدای میشود جنس این قفسها از سیم و یا توری است.

در هر مرغداری برای سهولت در گرفتن مرغها وسایلی مثل عصای سر کج یا حصارهای توری که بتوان هم زمان تعداد زیادی مرغ را در آنها محصور کرد و یا تورهای انفرادی مورد نیاز است.

برای جمع آوری و بسته بندی تخم مرغها بر حسب تعداد مرغ و تخم مرغ لازم است تا تعدادی سبد و کارتن نیز تهیه گردد.

بستر سالن های تخم گذاری حدود 10 سانتیمتر است. هر هفته نیز مقداری بستر به آن اضافه میشود.هرچه بستر نرم تر باشد مرغها بیشتر احساس راحتی نموده و قادر خواهند بود در آن غلت بزنند. بعلاوه بستر مقدار زیادی از رطوبت را گرفته و به گرم شدن سالن در زمستان کمک میکند. خشک نگه داشتن بستر به جلوگیری از ابتلا به بعضی از بیماریها مثل اسهال خونی کمک میکند . استفاده از بستر به علت هزینه تعویض آن و نیز بهداشتی نبودن آن زیاد مورد استفاده نیست.

بهتر است از کفهای مضاعف استفاده شود. این کف ها به ارتفاع حدود یک متر از زمین نصب میشوند و مدفوع در فضای زیر آن ریخته شده و تماس مرغ با مدفوع کاملا از بین میرود. این کف ها را باید طوری ساخت که به آسانی بتوان آنها را برداشت و کودها را تخلیه نمود. در حالتی که از کف های مضاعف استفاده میشود امکان شیوع خودخوری زیاد است زیرا در روش بستر مرغها با مواد بستر مشغول میشوند و فرصت نوک زدن به یکدیگر را نخواهند داشت . برای جلوگیریاز خودخوری بهتر است نوک مرغها را کوتاه کرد.

ب)روش قفس: در حال حاضر پرورش مرغان تخم گذار در قفس مورد توجه فراوان قرار گرفته . در این روش ممکن است مرغ تمام دوره پرورش و تخم گذاری را در قفس بگذرانند و یا اینکه دوره پرورش را روی بستر باشد و سپس جهت تخم گذاری به قفس منتقل شوند.

پرورش مرغان تخم گذار در قفس نسبت به روش بستر مزایا و معایبی دارد ولی به طور کلی مزایای آن بیشتر از معایب آن استو توصیه میشود.

مزایای نگهداری مرغ در قفس:

1)از واحد سطح استفاده بیشتری میشود زیرا میتوان از قفس های چند طبقه استفاده کرد.

2)به علت عدم تماس مرغ با مدفوع بهداشتی تر است و چونکه به آسانی میتوان کودها را از سالن خارج کرد بوی کمتری ایجاد میکند.

3)تشخیص مرغهای مریض آسانتر و نیز عمل تشخیص مرغ های تخم گذار از غیر تخم گذار به سهولت امکان پذیر است.

4)برای مصرف خوراک رقابت وجود ندارد.

5)شیوع بیماری خودخوری کمتر است.

6)کرچی کمتر وجود دارد.

7)تخم مرغهای آلوده به کود تولید نمیشود.

8)میزان تخم گذاری بالاتر است.

9)نیاز به بستر مناسب نیست

10)اشاعه بیماریهای انگلی کمتر است.

11)رکورد گیری آسانتر و دقیق تر است .

12)به علت عدم وجود بستر کود خالص مرغی به دست می آید.

معایب نگهداری مرغ در قفس:

1)سرمایه گذاری اولیه زیاد است.

2)تولید تخم مرغهای بدون پوسته بیشتر است.

3)شکستگی بال و پر زیاد است.

4)به علت تحرک کمتر حالت عصبی در مرغها ایجاد میشودو هر نوع تنش و تحریک بر تولید آنها تاثیر زیادی دارد

5)به علت عدم تماس با مدفوع مقدار ویتامین ب12 در جیره آنها بایستی بیشتر در نظر گرفته شود و نیز از جیره های غذایی متعادل استفاده گردد

6) برای مرغان ما در مناسبت نیست چون بایستی آنها را تلقیح مصنوعی کرد و این عمل نیازمند افراد متخصص و صرف هزینه فراوان میباشد.

قفس هایی که جهت نگهداری مرغ ساخته میشود بیشتر فلزی هستند ولی از قفس های چوبی نیز استفاده میشوند.قفس ها ممکن است انفرادی و یا برای چند مرغ ساخته شوند و بر حسب تعداد مرغ ابعاد آنها متفاوت است.عمق قفس های انفرادی 40 سانتی متر . عرض 23 سانتی متر است. برای دو مرغ در قفس عرض آن به 5/35 و برای 5 تا 6 مرغ به 7/45 سانتیمتر میرسد. در بعضی از قفس ها تعدادی زیادی مرغ نگهداری میشوند.اینگونه قفس ها چند مرغی یا اجتماعی نام دارند .

آبخوریها و دانه خوریها در جلو قفس قرار دارند و طوری نصب شده اند که به آسانی قابل تمیز کردن هستند.قفس ها را میتوان دو یا سه طبقه ساخت و طرز ساخت طوزی است که کود در یک کانال در زیر قفس جمع میشوند.در سالنهای اتوماتیک و مدرن کودها هرروز از سالن خارج میشوند . در صورتی که امکان خروج به موقع کود از سالن نباشد بهتر است همه روزه مقداری آهک ریخته شود تا تولید بوی نامطلوب جلوگیری به عمل آید. امروزه قفس هایی ساخته میشود که تمام وسایل آن اتوماتیک است به طوری که تخم مرغها و کود به طور اتوماتیک جمع آوری میشود آبخوریها و دانه خوریها نیز به صورت اتوماتیک میباشد.

فاصله بین میله های قفس طوری است که کود به آسانی از آنعبور میکند. علاوه بر این کف قفس ها دارای شیب ملایمی است که تخم مرغ به قسمت جلویی قفس هدایت میشود و جمع آوری آن آسان است. نگهداری تمام نژادهای مرغ در قفس یکسان نیست نژادهای سبک را بهتر از نژادهای سنگین میتوان در قفس پرورش داد . نژادهای سبک در قفس نیز تولید خوبی دارد و روش قفس تاثیری در تولید انها ندارد.سیستم نور ، ساعت نور، تهویه و کلیه شرایط پرورش در روش بستر برای روش قفس نیز صادق است مدت پرورش مرغان تخم گذار حدود 16 تا 17 ماهخ است که از این مدت 4 تا 5/4 ماه دوره رشد و بقیه دوره تخم گذاری است که پس از این مدت بایستی مرغها حذف و جوجه های جوان جانشین آنها شوند .